Wielki Piątek 2023. To dzień śmierci Chrystusa na krzyżu. Liturgia Męki Pańskiej

W Wielki Piątek w kościołach odprawia się nabożeństwo drogi krzyżowej. Wieczorem odbywają się ceremonie wielkopiątkowe. Rozpoczynają się one w zupełnej ciszy, a celebrans przez chwilę leży krzyżem przed ołtarzem.

Dalej następuje liturgia Słowa Bożego - w jej skład wchodzą dwa czytania oraz opis Męki Pańskiej z Ewangelii świętego Jana.

Następnie odbywa się adoracja krzyża i jest ona centralnym wydarzeniem liturgii wielkopiątkowej.

Ksiądz stopniowo odsłania ramiona krzyża i śpiewa trzykrotnie: „Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło zbawienie świata", na co wierni odpowiadają: „Pójdźmy z pokłonem".

Na zakończenie następuje Komunia święta.

W kościołach budowane są Boże Groby, przy których odbywa się adoracja w Wielki Piątek i Wielką Sobotę, aż do Zmartwychwstania. Na ten czas na ołtarzu umieszczonym przy Bożym Grobie lub na specjalnym tronie wystawia się Najświętszy Sakrament w monstrancji okrytej białym przejrzystym welonem - symbolem płótna, w które owinięto ciało zmarłego Chrystusa.

Zwyczaj budowania Bożych Grobów zawdzięczamy biskupowi Augsburga, Ulrykowi, który w drugiej połowie X wieku przenosił w Wielki Piątek konsekrowaną hostię do miejscowego kościoła św. Ambrożego, tam składał ją na ołtarzu i przykrywał kamieniem. W niedzielę Wielkiej Nocy zanosił ją w procesji z powrotem do parafialnego kościoła świętego Jana.

Od XI wieku zwyczaj budowania Bożego Grobu pojawił się także we Francji, Włoszech, Austrii i w Czechach.

W Polsce od XV wieku przenoszono do Bożego Grobu Najświętszy Sakrament i krzyż. Sto lat później utrwalił się obowiązujący do dziś zwyczaj przechowywania w Bożym Grobie monstrancji zasłoniętej welonem. Wtedy utrwalił się też zwyczaj modlitewnego czuwania w Bożym Grobie i zaciągania przy nim symbolicznych wart przez różne grupy społeczne i zawodowe.

Wielki Piątek to także w Kościele katolickim dzień postu ilościowego (trzy posiłki, w tym tylko jeden do syta) i jakościowego (nie je się tego dnia pokarmów mięsnych). Z obowiązku postu Kościół zwalnia:

• małe dzieci,
• ludzi w podeszłym wieku
• oraz chorych.

Na Śląsku Wielki Piątek był także dniem niezwykłym w obrzędowości ludowej.

• Całe rodziny wstawały o świcie, aby uczestniczyć w nietypowej kąpieli w pobliskiej rzece lub strumieniu.
• Obmywano twarz, ręce i nogi. Wierzono, że tego dnia woda ma moc uzdrawiania. Mawiano, że idzie się na Cedron. Wyjście to nazywano także „cichą wodą", ponieważ należało dopełnić tego zwyczaju w ciszy i skupieniu.
• Jeżeli ktoś był chory i nie mógł sam przyjść, przynoszono mu wodę w dzbanie.