Wszystko o kapitale początkowym

Ważne telefony do ZUS w Opolu

Wydział kapitału początkowego: 45 11 413
Wydział informacji: 45 11 641, 45 11 755

- Jestem osobą niepełnosprawną. Od lat opiekuje się mną moja niepracująca córka. Czy okres opieki nade mną zalicza się do kapitału początkowego?
- Tak, ale jako okres nieskładkowy. Musi być przy tym spełnionych kilka warunków: jeśli niewykonywanie pracy w okresie do 6 lat spowodowane było koniecznością opieki nad członkiem rodziny zaliczanym do pierwszej grupy inwalidztwa lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji, wtedy taki okres możemy uznać za nieskładkowy. Dotyczy to członka rodziny inwalidy powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia. Oczywiście, wszystkie te fakty trzeba mieć udokumentowane w postaci orzeczenia o inwalidztwie i zameldowania w tym samym miejscu zamieszkania, co osoba wymagająca opieki.
- Co to są okresy nieskładkowe?
- To czas, w którym nie były płacone składki ZUS, czyli: okres wychowywania dzieci, studia, zasiłki opiekuńcze, zasiłki chorobowe, świadczenia rehabilitacyjne. Te okresy są liczone według innego współczynnika niż składkowe - 0,7 proc. za każdy rok.
- Czytałam gdzieś, że ustawodawca przewidział, że po przejściu na emeryturę emeryt będzie żył jeszcze 209 miesięcy. A jak ktoś przeżyje więcej, to już nie dostanie świadczenia?
- Ależ nie! Jest to statystycznie wyliczona długość dalszego trwania życia, potrzebna tylko do obliczenia kapitału początkowego. Średnie trwanie życia dla osób w wieku 62 lat wyliczył Główny Urząd Statystyczny. Jeśli ktoś będzie żył dłużej, to oczywiście, będzie dostawał należne świadczenie do ostatnich swoich dni.
- Słyszałem, że przebywanie na zwolnieniu chorobowym liczy się jako okres nieskładkowy. Jak ja mam to udokumentować? Wydaje się to prawie niemożliwe, biorąc pod uwagę wszystkie przepracowane lata.
- Czas przebywania na L-4 zalicza się do okresu nieskładkowego. Zaświadczenie stwierdzające przebywanie na zasiłkach chorobowych i opiekuńczych wystawia zakład pracy. W razie likwidacji zakładu pracy, okresy chorobowe spisuje się z legitymacji ubezpieczeniowej. ZUS musi mieć podane, czy wnioskodawca przebywał - i kiedy - na zasiłku chorobowym lub opiekuńczym albo pobierał wynagrodzenie za czasową niezdolność do pracy za każdy okres zatrudnienia po 14 listopada 1991 roku.
- Jak udokumentować czas służby wojskowej? Czy zalicza się on do okresu nieskładkowego?
- Nie, czas odbywania służby wojskowej jest okresem składkowym. Trzeba posiadać odpis albo kserokopię książeczki wojskowej.
- Jak potwierdzić okres przebywania na urlopie wychowawczym?
- Trzeba napisać oświadczenie, w jakim czasie była sprawowana opieka nad dzieckiem oraz przedłożyć w ZUS-ie akt urodzenia dziecka.
- W latach osiemdziesiątych pracowałem za granicą na tzw. budowie eksportowej. Jakie mam wykazać wynagrodzenie za ten czas do kapitału początkowego?
- W takich przypadkach do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się kwoty, od których opłacano składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju. Natomiast w przypadku gdy okres zatrudnienia za granicą przypada przed 1 stycznia 1991 roku, przyjmuje się tzw. wynagrodzenie zastępcze, czyli kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim był zatrudniony przed wyjazdem za granicę.
- Mam dopiero 35 lat. Czy muszę składać jakieś papiery?
- Tak. Każda osoba urodzona po 1 stycznia 1948 roku ma obowiązek złożenia wniosku o ustalenie kapitału początkowego.
- Mój mąż od dziesięciu lat prowadzi prywatny zakład. Czy on też musi dostarczyć do ZUS dokumenty z poprzednich zakładów?
- Jeżeli mąż będzie chciał mieć wyliczoną podstawę wymiaru z ostatniego okresu zatrudnienia, to jest od kiedy prowadzi działalność gospodarczą, nie musi nam przedkładać zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, bo my sami sobie potwierdzimy kwoty, od których zostały odprowadzone składki w naszym wydziale ubezpieczeń i składek. Natomiast jeżeli mąż będzie chciał sięgnąć do zarobków z wcześniejszego okresu, wtedy musi nam przedłożyć te dokumenty.
- Mój zakład pracy nie istnieje. Gdzie mogę szukać dokumentów potwierdzających moje zatrudnienie?
- Powinna pani zgłosić się do ZUS-u do punktu informacyjnego, podać dokładną nazwę zakładu pracy, siedzibę płatnika. My na podstawie wykazu jednostek zlikwidowanych i archiwów, wskażemy adres, pod który ta dokumentacja została przekazana.
- Jakie dokumenty wystawi mi zakład pracy, a jakie muszę zgromadzić sama? Czy muszę wypisać jakiś wniosek, podanie?
- Należy wypełnić wniosek o ustalenie kapitału początkowego, kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych - te dwa druki są u nas do pobrania w punkcie informacyjnym. I musi pani przedłożyć świadectwa pracy oraz zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu.
- Ci wszyscy, którzy pracują w zakładach państwowych, druk Rp mają dostarczyć na wezwanie ZUS-u, a jeżeli ktoś prowadzi działalność gospodarczą, to ma sam to załatwiać?
- Nie. Na kwestionariuszu, który pani dołączy do wniosku o naliczenie kapitału początkowego, wpisze pani okres prowadzenia działalności oraz swój numer konta płatnika (NKP), a my już sami ustalimy okres ubezpieczenia i podstawę wymiaru.
- Czy te dokumenty można składać w oddziałach w całym województwie, czy tylko w Opolu?
- Można je składać w inspektoratach, one potem zostaną przesłane do nas, do Opola.
- Moja siostra będzie starała się w 2004 roku o świadczenie przedemerytalne. Czy okresy nieskładkowe, takie jak urlop wychowawczy, wlicza się do kapitału początkowego?
- Tak, urlopy wychowawcze wlicza się: trzy lata na każde dziecko (do ukończenia czwartego roku życia dziecka), ale łącznie nie więcej niż sześć lat.
- W ubiegłym roku napisałam do archiwum w sprawie moich zarobków i do tej pory nie dostałam druku Rp 7. Zakład Peters, w którym pracowałam, odpisał mi z kolei, że nie ma mojej teczki. Co zrobić w takiej sytuacji?
- Jeżeli w legitymacji ubezpieczeniowej ma pani wpisy z tych lat, to proszę przedłożyć w ZUS-ie legitymację ubezpieczeniową z zaświadczeniem z zakładu pracy, że nie jest on w stanie przedłożyć zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, i wtedy my uznamy te okresy na podstawie wpisów do legitymacji ubezpieczeniowej.
- Których ubezpieczonych obejmuje obowiązek ustalania kapitału początkowego?
- Ten obowiązek dotyczy tych osób, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku, jeżeli pracowały lub były ubezpieczone przed 1 stycznia 1999 roku. Niektóre z nich muszą same złożyć wniosek o ustalenie kapitału początkowego, a za większość robi to aktualny płatnik składek.
- Czy ZUS-owi wystarczy ksero z książeczki ubezpieczeniowej, czy trzeba przedstawić w ZUS-ie oryginał?
- My potrzebujemy oryginał tylko do wglądu. Koleżanki w punkcie informacyjnym stwierdzą wiarygodność legitymacji ubezpieczeniowej i można dostać ją z powrotem.
- Od 1991 roku prowadzę gospodarstwo rolne, przedtem pracowałem gdzie indziej. Co muszę zrobić, by wyliczyć kapitał początkowy?
- Okres prowadzenia gospodarstwa rolnego nie wlicza się do kapitału początkowego, nawet jeśli były opłacone składki w KRUS-ie. Okres związany z gospodarstwem rolnym w ogóle nie podlega rozpatrzeniu przez ZUS. Policzymy panu staż do 1991 roku. To, co było po 1991 roku, musi pan załatwiać w KRUS-ie.
- Mój syn pracował w różnych zakładach pracy, ale później zaczął prowadzić działalność gospodarczą, w tym handel obwoźny. Jak z tego okresu naliczyć kapitał początkowy?
- Na kwestionariuszu syn powinien podać okres, w jakim prowadził działalność gospodarczą i numer konta płatnika (NKP), pod którym opłacał składki w ZUS-ie. My sami ustalamy okres ubezpieczenia i obliczamy podstawę wymiaru. Z zakładu pracy natomiast musi syn donieść nam Rp-7 i świadectwa pracy.
- Jestem nauczycielem, w przyszłym roku będę miała przepracowane 30 lat. Ile lat maksymalnie może liczyć u mnie okres nieskładkowy?
- Jedną trzecią okresów składkowych.
- A jeśli jest ich więcej?
- Niestety, nie podlegają uwzględnieniu.
- Dokumenty męża popłynęły z powodzią, a pracował 23 lata. Mąż nie ma wpisów w książeczce. Co w takiej sytuacji robić?
- Jedyne wyjście, to przedłożyć w ZUS angaże z miejsc pracy.
- Mąż ma 56 lat (urodził się w 1947 r.), w tym 40 lat pracy. Jakie świadczenie by mu przysługiwało?
- W takiej sytuacji mąż nie będzie składał wniosku o naliczenie kapitału początkowego, dlatego że tylko osoby urodzone 31 grudnia 1948 i po tej dacie muszą liczyć kapitał początkowy.
- Jestem pracownikiem małej, dwuosobowej firmy. Czy ja mam chodzić koło kapitału początkowego, czy właściciel firmy?
- Zakład pracy jest zobowiązany do złożenia wniosku o naliczenie kapitału początkowego, ale jeśli chce pan to zrobić indywidualnie, to nic nie stoi na przeszkodzie.
- Jakie dokumenty muszę zgromadzić, by móc naliczyć kapitał początkowy?
- Wniosek o ustalenie kapitału początkowego, zaświadczenia o okresach składkowych i nieskładkowych, wszystkie świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu i zaświadczenia stwierdzające, czy od 15 listopada 1991 roku przebywał pan na zasiłkach chorobowych.
- Cztery lata temu składałem w ZUS-ie wszystkie dokumenty dotyczące zarobków, bo byłem na rencie okresowej. I te dokumenty tam są. Czy teraz muszę je składać jeszcze raz?
- Wystarczy, że poda nam pan numer świadczenia, jakie pan pobierał.
- Mam przepracowanych 18 lat plus 6 lat nieskładkowych. 11 lat już nie pracuję. Czy ja też do końca roku muszę składać dokumenty w ZUS-ie?
- To obowiązuje wszystkich, którzy posiadali jakiekolwiek okresy ubezpieczenia przed 31 grudnia 1998 roku.
- Urodziłem się w 1948 roku. Czy ja też muszę liczyć sobie kapitał początkowy?
- Nie, nie musi pan. Wnioski składają tylko te osoby, które urodziły się po 1948 roku.