- Wybór formy opodatkowania jest bardzo istotną sprawą – zależy od niego nie tylko wysokość kwoty podatku, który będziemy musieli zapłacić, ale również koszty księgowości i sposób rozliczania się z przyszłymi kontrahentami – mówi Marcin Kołakowski,dyrektor departamentu bankowości oddziałowej i przedsiębiorstw w Meritum Banku. – Warto wiedzieć, że nie jesteśmy na całe życie przywiązani do jednego, modelu: możemy go zmieniać w każdym nowym roku kalendarzowym, ale musimy to zgłosić w urzędzie do 20 stycznia.
Zakładając działalność gospodarczą w Polsce mamy do wyboru cztery formy opodatkowania:
1. Zasady ogólne - opodatkowanie według skali 18 proc. i 32 proc.,
2. Podatek liniowy według stawki 19 proc.,
3. Ryczałt ewidencjonowany,
4. Karta podatkowa.
Wybór trzeba dokładnie przeanalizować pod kątem wielkości spodziewanych przychodów, wydatków, kosztów uzyskania przychodu, jak również kosztów prowadzenia księgowości (różnią się one w zależności od przyjętego modelu opodatkowania). Gdy rozpoczynamy własny biznes, wyboru należy dokonać wraz ze złożeniem wniosku o rejestrację działalności gospodarczej. W tym momencie decydujemy nie tylko o tym, jaką formę opodatkowania chcemy stosować, ale także o tym, czy podatki będziemy rozliczać miesięcznie lub kwartalnie.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych
Większość przedsiębiorców preferuje rozliczanie się według skali podatkowej. Jest to także forma obowiązująca niejako z automatu: jeśli nie zgłosimy, że chcemy stosować inne zasady, to nasza firma będzie regulowała swoje zobowiązania wobec państwa w oparciu właśnie o te reguły. Przy tej formie opodatkowaniu podlega dochód, który jest różnicą pomiędzy przychodami z działalności, a kosztami jego uzyskania. Wybór tej opcji wiąże się z obowiązkiem prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Przy tym wariancie obowiązują dwie stawki podatku, w zależności od uzyskanego dochodu rocznego: 18 proc i 32 proc. Niższa stawka 18 proc. obowiązuje, gdy dochód roczny nie przekracza 85 528 zł zaś wyższa 32 proc. – gdy dochód roczny przedsiębiorcy przekroczył 85 528 zł z tym, że 32 proc. dotyczy wyłącznie dochodu powyżej tej kwoty. Dużą zaletą tej formy rozliczenia jest możliwość skorzystania z ulg podatkowych i rozliczenia się z małżonkiem.
Dla osób, których dochód znacznie przekroczy próg dochodowy (czyli owe 85 528 zł w 2013 roku) lepszym wyborem będzie 19-procentowy podatek liniowy.
– Decydując się na opcję podatku liniowego mamy pewność, że jego wartość będzie stała w całym roku – nie musimy martwić się o przekroczenie progu dochodowego. Jednak jeśli tylko nieznacznie przekraczamy próg dochodowy, nie zawsze opłaca się nam rozliczenie podatkiem liniowym. Pamiętajmy, że różnica 1 pkt. proc. dotyczy naszego dochodu za cały rok – ocenia ekspert Meritum Banku.
W obu powyższych przypadkach rozliczenia z urzędem skarbowym dokonuje się przez wpłacanie miesięcznych lub kwartalnych zaliczek na podatek do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczki kwartalne wpłaca się w terminie do 20 dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Po zakończeniu roku podatkowego w terminie do 30 kwietnia roku następnego, należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego zeznanie podatkowe.
Ryczałt i karta podatkowa - nie dla każdego
Kolejną formą opodatkowania jest ryczałt ewidencjonowany. Wysokość stawek jest zróżnicowana i zależy od rodzaju prowadzonej działalności. Ich lista jest długa – warto sprawdzić na stronie Ministerstwa Finansów, www.finanse.mf.gov.pl, czy nie obejmuje ona również naszej działalności i zastanowić się, czy nie chcemy zastosować tej formy rozliczenia. Na podstawie ryczałtu rozliczają się m.in. stomatolodzy i lekarze prowadzący osobiście działalność gospodarczą.
Podatek oblicza się od przychodu, bez pomniejszania o koszty jego uzyskania. Przy tej formie opodatkowania prowadzi się ewidencję przychodów z prowadzonej działalności.
Ryczałt za każdy miesiąc oblicza się samodzielnie i wpłaca co miesiąc (a w określonych warunkach co kwartał) do urzędu skarbowego. W trakcie roku nie wypełnia się żadnych deklaracji. Ryczałt za każdy miesiąc oblicza się i wpłaca w terminie do dnia 20 następnego miesiąca, a za miesiąc grudzień — w terminie złożenia zeznania, odpowiednio ryczałt za kwartał — w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony, a za ostatni kwartał roku podatkowego — w terminie złożenia zeznania.
Ostatnia forma opodatkowania – karta podatkowa – przeznaczona jest dla osób, wykonujących ściśle określone rodzaje działalności gospodarczej usługowej, wytwórczo-usługowej i handlowej wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z takiego rozliczenia korzystają często rzemieślnicy, np. zegarmistrz czy krawiec. W tym przypadku obowiązują limity zatrudnienia pracowników dla poszczególnych grup zawodowych i nie wolno zatrudniać nikogo na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia.
Tak, jak przy rozliczaniu ryczałtem, obowiązują różne kwoty podatku w zależności od grupy zawodowych. Z tym, że w tym przypadku wysokość podatku jest określona kwotowo na podstawie decyzji przez urząd skarbowy na wniosek podatnika. Podatek należy zapłacić niezależnie od tego, jak nam się wiedzie w interesach w danym okresie. W przeciwieństwie do ryczałtu i pozostałych opcji rozliczeniowych, nie wymaga się tutaj w ogóle prowadzenia ewidencji zdarzeń gospodarczych, składania zeznań podatkowych i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy – opłaca się go za miesiąc poprzedni do 7 dnia każdego miesiąca. Należy przez pięć lat przechowywać wystawione rachunki.
Z VAT-em czy bez
Podatnicy rozpoczynający wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT co do zasady są zwolnieni od tego podatku (zwolnienie to nie dotyczy specyficznych rodzajów działalności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju). Do zwolnienia z podatku VAT ma prawo przedsiębiorca, którego dochód ze sprzedaży nie przekroczył 150 tys. zł rocznie. W momencie przekroczenia tego limitu, ma on obowiązek zarejestrowania się jako podatnik VAT.
Ze zwolnienia od podatku VAT można dobrowolnie zrezygnować, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o tej rezygnacji, przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. – Należy wiedzieć, że jeśli nie opłacamy podatku VAT, nie mamy również prawa do jego odliczenia od nabycia towarów i usług dla firmy, których cena zawiera również kwotę VAT-u – mówi Marcin Kołakowski. – Warto więc wyliczyć, biorąc pod uwagę profil i skalę naszej działalności, czy rezygnacja ze zwolnienia z podatku będzie się opłacać.
Rejestracji dla celów podatku VAT dokonuje się składając formularz VAT-R (zgłoszenie rejestracyjne) właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Wiąże się z tym konieczność uiszczenia jednorazowej opłaty w wysokości 170 zł, którą należy przelać na konto urzędu gminy, na terenie której zarejestrowana jest działalność gospodarcza.
Do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu kalendarzowym - trzeba złożyć deklarację VAT-7, na podstawie której obliczana jest należność lub zwrot podatku. Można się rozliczać również kwartalnie. Tak, jak w przypadku podatku dochodowego, należy tę decyzję wcześniej zgłosić. Każdy podatnik VAT zobowiązany jest do wykazywania dokumentacji w urzędzie skarbowym i wystawiania faktur, które są również podstawą obliczenia należności podatkowej.
Rodzaj opodatkowania, a relacje z bankiem
Warto także wiedzieć, że rodzaj opodatkowania i wynikający z tego sposób prowadzonej księgowości ma wpływ na postrzeganie klienta przez bank. Może to zatem mieć istotne znaczenie, gdy planujemy finansować rozwój naszej firmy z kredytu bankowego. Z reguły firmy prowadzące tzw. pełną sprawozdawczość są oceniane przychylniej ze względu na ilość informacji, które na jego temat może zdobyć bank. Natomiast do klientów rozliczających się ryczałtem banki podchodzą z większą ostrożnością. Jeśli chodzi o procesowanie wniosków kredytowych, to również w zależności od formy prowadzonej księgowości, bank będzie różnicował wymogi dokumentowe, nie tylko ich rodzaj, ale też ilość dokumentów.
– Za wyjątkiem ryczałtu, dla banku forma opodatkowania zwykle nie ma większego znaczenia, kluczową kwestią jest natomiast regularność uiszczania zobowiązań publiczno-prawnych. Banki oprócz standardowego zaświadczenia z urzędu skarbowego czy ZUS sprawdzają np. potwierdzenia opłat podatków pod kątem terminowości ich zapłaty. Istotne jest zatem, by terminowo regulować zobowiązania wobec tych instytucji – podkreśla Marcin Kołakowski.