Zalegamy z czynszem, czyli sąsiad płaci za sąsiada

Pani Grażyna, mieszkanka jednego ze spółdzielczych bloków w Kędzierzynie-Koźlu, układa kupkę z rachunkami.

- Na samą górę daję kredyt z banku, bo jak nie zapłacę raty, to będą wydzwaniać już po paru dniach. Potem faktury za światło i gaz. Na sam spód daję książeczkę ze spółdzielni. Nawet jak się zwleka trzy miesiące z czynszem, to głowy nie urwą - mówi lokatorka.

Krajowy Rejestr Długów przygotował raport o nierzetelnych lokatorach. Wynika z niego, że prawie połowa spółdzielców nie płaci czynszów na czas. Ci, którzy notorycznie unikają tego obowiązku, trafiają na listę dłużników. Na czarnej liście jest co setny spółdzielca z Opolszczyzny.

- Umieszczenie lokatora w rejestrze długów to ostateczność. Wcześniej prowadzimy z nim negocjacje, proponujemy raty. Zdecydowana większość przystaje na współpracę - przyznaje Piotr Miksa, główny księgowy Spółdzielni Mieszkaniowej w Opolu (dawny ZWM).

Średni dług nierzetelnego lokatora z Opolszczyzny, który trafił do wspomnianego rejestru, wynosi ponad 15 tysięcy złotych i jest najwyższy w kraju. Dla porównania statystyczny dłużnik z woj. dolnośląskiego winny jest połowę tej kwoty, a nierzetelny lokator ze Świętokrzyskiego 3,4 tys zł.
Rekordzista, mieszkaniec Opola, winny jest aż 255 tys. złotych! Za tę kwotę można kupić nowe mieszkanie w stolicy województwa.

Adam Łącki, prezes Krajowego Rejestru Długów, podkreśla, że za niesolidnych lokatorów płacą ich sąsiedzi.

- Jeśli ktoś nie reguluje czynszu przez rok czy dwa lata, a spółdzielnia musi pokrywać koszty eksploatacji na bieżąco, to tak naprawdę ci uczciwi muszą płacić więcej - mówi prezes Łącki. - Żadna ze spółdzielni nie chce powiedzieć oficjalnie, o ile podnosi czynsze na pokrycie tych strat, ale z nieoficjalnych informacji wiemy, że to od 10 do 30 procent.
Mieszkańcy bloków zarządzanych przez spółdzielnię "Przyszłość" w Opolu na koniec 2011 roku byli winni 2,1 miliona złotych. To prawie 200 tys. złotych więcej niż rok wcześniej - wynika ze sprawozdania zarządu za zeszły rok.

Spółdzielnia w tym czasie skierowała do sądu aż 236 pozwów o nakaz zapłaty albo eksmisję. Drugie tyle lokatorów podpisało ugody i porozumienia z prośbą o rozłożenie zadłużenia na raty. Dla zobrazowania skali problemu władze spółdzielni korzystają z tzw. wskaźnika udziału zadłużeń w naliczeniach czynszowych. W "Przyszłości" wynosi on 4,2 procent.

W drugiej opolskiej spółdzielni (dawny ZWM) wskaźnik ten jest podobny.
- Mamy 8475 mieszkań, z czego około 2 tysięcy jest zadłużonych. Ale w zdecydowanej większości są to kwoty sięgające kilkuset złotych - podkreśla Piotr Miksa, główny księgowy Spółdzielni Mieszkaniowej. Łączny dług nie przekracza 2,5 miliona złotych.

Mimo to eksmisje z mieszkań spółdzielczych to wciąż rzadkość. - Eksmitujemy w ciągu roku kilka osób. To naprawdę sporadyczne przypadki - mówi Ryszard Wróblewski ze spółdzielni w Prudniku, zarządzającej ponad 3 tysiącami mieszkań.

Feliks Kamienik, prezes Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej z Nysy, mówi, że lokatorzy spóźniający się z opłatami miesiąc czy dwa nie zachwieją równowagą finansową wspólnoty. - Wpłacą te pieniądze z należnymi odsetkami - wyjaśnia.

- Problem zaczyna się wtedy, kiedy ktoś zalega z czynszem rok albo i dłużej. Ale tak poważnie zadłużonych spośród 6 tysięcy naszych mieszkań jest około 60 - wylicza Kamienik. Łączny dług nyskich spółdzielców to 1,3 mln złotych.

Dużo gorzej sytuacja wygląda w mieszkaniach zarządzanych przez opolskie gminy. Lokatorzy lokali komunalnych w Kędzierzynie-Koźlu winni są miastu ponad 16 mln złotych, a w Opolu prawie 30 mln.

Ale i to ma się zmienić, ponieważ samorządy postanowiły zrobić z tym porządek. Coraz częściej kierują do sądów wnioski o eksmisje osób, które regularnie unikają płacenia rachunków.
W samym Opolu jest już 500 takich orzeczeń.