Zbiornik Racibórz Dolny był wypełniony w 80 proc. Przed powodzią ochronił nie tylko Racibórz, ale i Śląsk Opolski

Zbiornik Racibórz Dolny na zdjęciach z drona. Wypełniony jest w 80 procentach. Z góry widać, jaka to gigantyczna inwestycja

Z godziny na godzinę płyną coraz lepsze wiadomości dotyczące sytuacji powodziowej w woj. śląskim. Ustabilizował się stan Odry, której niebezpiecznie wysoki poziom zagrażał między innymi mieszkańcom gminy Krzyżanowice, gdzie dochodziło do podtopień. W przygranicznych Chałupkach, gdzie znajduje się wodowskaz kontrolujący poziom wody powyżej zbiornika Racibórz Dolny, rzeka osiągnęła poziom 714 cm – znacznie przekraczając stan alarmowy wynoszący 420 cm. To oznaczało realne ryzyko wylania się wód Odry na pobliskie tereny i miejscowość, która już raz ucierpiała w wyniku powodzi. To właśnie w tej części Raciborszczyzny sytuacja była najbardziej poważna.

Na sąsiednim wodowskazie w Olzie, położonym także powyżej zbiornika, poziom wody sięgnął 981 cm, co stanowiło najwyższą wartość zanotowaną w regionie. Stan alarmowy dla tego miejsca wynosi zaledwie 600 cm, co wyraźnie wskazywało na możliwość wystąpienia powodzi.

Trudna sytuacja występowała także poniżej zbiornika w Raciborzu Miedoni, gdzie we wtorek przed południem wodowskaz zanotował poziom 800 cm – rosnący od godzin porannych. Tam stan alarmowy wynosi 600 cm, co oznaczało, że każdy kolejny centymetr zwiększał ryzyko powodzi. Sytuacja pozostaje jednak pod kontrolą i ma związek z regularnym upuszczaniem wody ze zbiornika.

- Sytuacja na Odrze się stabilizuje i nie przewiduje się już większego zagrożenia. Po dokonaniu oględzin przez strażaków z komendy powiatowej PSP w Raciborzu oraz przedstawicieli firmy Tauron, umożliwiono powrót mieszkańców do zalanych domów - poinformowali we wtorek przed godziną 16 urzędnicy z gminy Krzyżanowice.

Właściciele zalanych posesji powoli przystępują do porządkowania, szacowania szkód i usuwania skutków powodzi. Jednocześnie jednostki OSP przystąpiły do działań związanych z wypompowywaniem wody z zalanych pomieszczeń, oczyszczaniem posesji oraz innych prac mających na celu pomoc poszkodowanym mieszkańcom. Na dostęp do prądu, w wielu miejscach trzeba będzie jeszcze poczekać.

- Na razie przedstawiciele firmy Tauron nie widzą możliwości bezpiecznego podłączenia zalanych domów do prądu. Kolejne ustalenia w tej kwestii zapadną w środę - podała gmina.

W pozostałych sołectwach zakończono działania związane z usuwaniem skutków podtopień. Ostatnie prace związane z pompowaniem wody mają miejsce w Zabełkowie. Na terenie gminy pracują komisje Ośrodka Pomocy Społecznej, które spisują straty. Już wiadomo, że te w regionie będą liczone w milionach złotych.

Kluczową rolę w ochronie Raciborza i okolic przed powodzią odegrał zbiornik Racibórz Dolny, który rozpoczął przechwytywanie nadmiaru wód już od niedzieli rano. Do wtorku do godziny 12, w zbiorniku zgromadzono 147,9 mln m3 wody, co stanowiło około 80 proc. jego maksymalnej pojemności, wynoszącej 185 mln m3. Zgodnie z prognozami meteorologicznymi, dopływ do zbiornika miał stopniowo maleć, co daje ostateczną nadzieję na ustabilizowanie sytuacji w regionie.

Jak podkreśliła Linda Hofman, rzeczniczka Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach, zbiornik zadziałał zgodnie z procedurami, skutecznie przechwytując falę wezbraniową, która groziła zalaniem okolicznych terenów. Uruchomienie zbiornika pozwoliło na radykalne zmniejszenie zagrożenia powodziowego w dolinie rzeki Odry poniżej zbiornika, poprzez zapewnienie retencji powodziowej.

- Gdyby nie zbiornik Racibórz Dolny, sytuacja z całą pewnością o wiele bardziej dramatyczna i dotyczyłaby nie tylko Raciborza, ale i mieszkańców Opolszczyzny i Opola, a kolejno także Wrocławia. Gdyby nie jego praca, to korytem rzeki Odry masy wody spływałyby niżej, wyrządzając duże szkody i znaczące straty zarówno w infrastrukturze publicznej, jak i w dobytku mieszkańców. Sytuacja ta negatywnie wpłynęłaby również na mniejsze miejscowości, znajdujące się w dorzeczu Odry - podkreśliła Linda Hofman.

Mimo, że zbiornik pracował zgodnie z planem, w nocy z poniedziałku na wtorek doszło do incydentu, który dodatkowo podniósł poziom stresu wśród służb i mieszkańców. Po godzinie 23, pracownicy Wód Polskich zauważyli wysięk wody w przedpolu zbiornika, co wskazywało na możliwość przebicia hydraulicznego.

- Bezzwłocznie wezwano służby na miejsce, które podjęły działania mające na celu umocnienie w miejsca wysięku. Trwa, rozpoczęte w nocy zabezpieczanie przez pracowników PGW WP i służby miejsca wysięku - poinformowała Linda Hofman.

Służby zostały poinformowane o wysięku na przedpolu zbiornika, około 250 metrów od budowli przelewowo-spustowej. Ze względu na krytyczną funkcję zbiornika Racibórz Dolny w zarządzaniu ryzykiem powodziowym w regionie, bezzwłocznie skierowano na miejsce zdarzenia zespoły interwencyjne. W celu wsparcia akcji zadysponowano również 100 żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej wraz z odpowiednim sprzętem, którzy wspomagali stabilizację terenu i naprawę uszkodzeń.

Zbiornik Racibórz Dolny, pełniący funkcję suchego polderu, odgrywa kluczową rolę w ochronie regionu przed powodziami. Jego zadaniem jest regulowanie poziomu wód w Odrze oraz minimalizowanie ryzyka zalania terenów zamieszkałych w powiecie raciborskim oraz innych częściach województwa śląskiego i opolskiego. Pojemność zbiornika, wynosząca około 185 milionów metrów sześciennych, pozwala na skuteczne przechwytywanie wód powodziowych.

W obliczu rosnącego zagrożenia powodziowego, związane z intensywnymi opadami deszczu w regionie, Racibórz Dolny pełni istotną funkcję w minimalizowaniu skutków żywiołu. Działania służb oraz szybka reakcja pracowników zbiornika w obliczu zaistniałej sytuacji stanowią kluczowy element w zapewnieniu bezpieczeństwa ludności i infrastruktury.