Zmarł Zbigniew Zielonka, badacz historii Śląska i Pomorza

Zbigniew Zielonka urodził się 12.08.1929 r. w Poznaniu, a wychował w Kcyni, na Pałukach. W 1953 r. ukończył polonistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a następnie - w ramach nakazu pracy - we wrześniu tego roku przyjechał do Opola. Początkowo pracował w Wydziale Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej a przez kolejnych 20 lat w szkołach średnich Opola - najpierw w Technikum Materiałów Wiążących, a potem w Liceum Korespondencyjnym dla Pracujących.

W 1974 r. na Wydziale Filologicznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu obronił pracę doktorską pt. „Bohaterowie literaccy polskiego średniowiecza X-XIII wieku”. W tym samym roku rozpoczął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Słupsku. W 1997 r. na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego przeprowadził przewód habilitacyjny na podstawie pracy „Geografia życia literackiego polskiego kręgu kulturowego na Śląsku”.

Jako pisarz zadebiutował w 1955 r. Jak powiedział przy okazji odbioru Nagrody im. Karola Miarki: urodziłem się jako pisarz na Śląsku. Dosłownie urodziłem się we wsi Jemielnicy koło Strzelec Opolskich - w kuźni tamtejszego gospodarza i kowala Wyrwoła. To on dzięki niezwykłej fantazotwórczej elokwencji i odwadze wprowadził mnie w tajemnice Śląska. (...) Moje pisarstwo rodziło się w rozmowach z Jakubem Kanią, sławnym poetą ludowym w Siołkowicach pod Opolem (...)Przeszedłem całą historię śląskiego słowa, śląskiego fenomenu od chaty wieśniaka w Brukalicach, w której w połowie XIII wieku zapisano najstarsze polskie zdanie , przez słowo księcia Henryka Pobożnego w bitwie pod Legnicą: , przez tyle opowieści, poematów, kazań, pieśni, po wybitne dzieła księdza Norberta Bonczyka czy księdza Konstantego Damrota. Uczył mnie Śląska w roztomiłych rozmowach Gustaw Morcinek, uczył mnie przy niezastąpionym piwie śląskim Wilhelm Szewczyk.

Zbigniew Zielonka był autorem takich prac, jak: „W Jemielnicy sądny dzień”, „Jakub Kania”, trylogia: „Orły na sarkofagów”(nagroda miesięcznika „Odra”), „Klucz ziemi”, „Ziemia wschodząca”, „Śląsk - ogniwo tradycji” (nagroda miesięcznika „Opole”), „Henryk Prawy”, „Księga Henrykowska”(nagroda Ludowej Spółdzielni Wydawniczej za powieść roku) , „Papa Musioł. Rzecz o Karolu Musiole i Opolu mieście”, „„Geografia życia literackiego polskiego kręgu kulturowego na Śląsku”, „Praojce - ojce i my. Powrót do Starego kościoła miechowskiego”. W ostatniej swej powieści „A ona ma zielone oczy” powrócił do czasów Anonima zw. Gallem i do bohaterów literackich polskiego średniowiecza.

Zbigniew Zielonka angażował się również w życie kulturalne, społeczne i polityczne. W Opolu organizował znane „Czwartki literackie”, na których gościli wybitni polscy pisarze, tacy jak Władysław Broniewski, Paweł Jasienica, Zofia Kossak-Szczucka, Hanna Malewska i wielu innych.

Był czynnym członkiem opolskiego Oddziału Związku Literatów Polskich, a potem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Przez wiele lat współpracował z miesięcznikiem „Opole”, a póżniej także ze „Śląskiem”.

Po przeniesieniu na Pomorze został aktywnym członkiem Stowarzyszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Badaniami nad dziejami Pomorza, a zwłaszcza kultury kaszubskiej poświęcił ostatnie lata swego życia.

Po 1989 r. zaangażował się w działalność polityczną. Był radnym kilku kadencji w Radzie Miasta Słupska, przewodniczącym tamtejszej Rady Miejskiej. Był także aktywnym członkiem „Solidarności”, pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Uczelnianej NSZZ Solidarność przy WSP/ Akademii Pomorskiej w Słupsku.

Za swą działalność uhonorowany został m. in. Nagrodą im. Karola Miarki oraz Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Z okazji jubileuszu 90. rocznicy urodzin w Akademii Pomorskiej w Słupsku została otwarta sala Jego Imienia.