Żur żyniaty - tradycyjna zupa opolska. 69. produkt z województwa opolskiego na liście ministerialnej

Żur należy do najstarszych potraw w naszym regionie. Jego nazwa pochodzi od niemieckiego słowa sauer, co oznacza kwaśny, ukiszony, zakwaszony. Żur żyniaty pamięta z domu rodzinnego większość mieszkańców Śląska Opolskiego.

- Ten przygotowany z dodatkiem ziemniaków, boczku lub swojskiej kiełbasy był bardziej odświętny, zwany właśnie żyniatym (ożenionym, bogatym) - czytamy w opisie.

- Ziemniaki do tego żuru podawane były na różne sposoby. Niektóre gospodynie gotowały ziemniaki pokrojone osobno, niektóre razem z wywarem i później dolewały zakwas, a jeszcze inne gotowały je całe, tłukły i takie na osobnej misce podawały na stół. Każdy nakładał sobie do żuru tyle ziemniaków, ile chciał. Jest to jedna z naszych najlepszych tradycyjnych zup, którą każdy lubi i kojarzy z rodzinnym domem.

Według informacji przygotowanej przez urząd marszałkowski w Opolu "obecność żuru na stołach w naszych okolicach potwierdza wielu autorów książek o regionie opolskim, m.in. Wiesława Korzeniowska w opracowaniu pt. Codzienność społeczności wsi rejencji opolskiej w aspekcie zachodzących przemian (1815-1914), czy Anna Myszyńska w książce „Śląskie rozprawianie z okolic Białej, Głogówka i Krapkowic”.

W literaturze „żyniaty” czasami odnosi się do samych ziemniaków (gotowanych razem z zupą lub osobno) a nie do dodatku kiełbasy czy boczku.

Cechą wspólną na pewno jest to, że żur żyniaty to potrawa tradycyjna i gotowana do dzisiaj przez wiele osób z naszego regionu.

https://nto.pl/slaskie-pranzunki-i-zupa-rakowa-na-ministerialnej-liscie-produktow-tradycyjnych-jakie-inne-opolskie-smakolyki-sa-na-liscie/ar/c8-15007025

Opolskie produkty na ministerialnej liście i rok ich wpisania

1. Ser domowy smażony z kminkiem, z czosnkiem, bez przypraw - 2005
2. Domowy ser parzony z kminkiem - 2006
3. Ser twarogowy z Olesna - 2013
4. Opolska rolada wołowa - 2007
5. Krupnioki z Górek - 2007
6. Zymloki z Górek / bułczanka z Górek - 2007
7. Leberwurst drobno mielony z Górek / wątrobianka z Górek - 2007
8. Leberwurst grubo mielony z Górek / pasztetowa z Górek- 2007
9. Salceson ozorkowy z Górek / presswurst ozorkowy z Górek - 2007
10. Salceson biały z Górek / presswurst biały z Górek - 2007
11. Żymlok opolski biały- 2007
12. Modziki - 2014
13. Krupniok śląski - 2014
14. Harynki w cebulowej zołzie - 2008
15. Karp niemodliński - 2015
16. Jabłka odmiany Berlepsch, znane też pod nazwą niemiecką Goldrenette Freiherr von Berlepsch, Roter Berlepsch- 2006
17. Stara odmiana jabłoni Königin - 2006
18. Stara odmiana jabłoni Książę Albrecht Pruski (nazwa niemiecka Prinz Albrecht von Preuβen, Albrechtsapfel)- 2006
19. Jabłka odmiany Grafsztynek prawdziwy, zwany też Grafsztynkiem z Grafsztynu (nazwy niemieckie Gravensteiner, Haferapfel)- 2006
20. Jabłka odmiany Wealthy - 2006-08-28
21. Modro kapusta (tj. kapusta czerwona) - 2007
22. Kapusta kiszona z Bobrowy - 2007
23. Ogórkowe pikle - 2013
24. Jeż – ciasto tortowe z masą kremową z czarnej porzeczki - 2005
25. Chałwy sezamowe - 2006
26. Chleb gogoliński - 2007
27. Śliszki – potrawa wigilijna - 2007
28. Kołocz śląski - 2007
29. Kretowina – ciasto biszkoptowe o smaku czekoladowym - 2007
30. Buchty śląskie, czyli kluski drożdżowe gotowane na parze- 2007
31. Opolskie ciasteczka ze skwarek (szpyrek)- 2007
32. Krajanki - 2010
33. Anyżki - 2011
34. Chleb mleczny praszkowski - 2011
35. Chrust/Chrustek/Chrustki/Faworki - 2014
36. Krośnicka szpajza - 2019
37. Babka zista - 2019
38. Olej głubczycki rzepakowy tłoczony na zimno - 2011
39. Masło z Olesna - 2013
40. Masło czyszeckie - 2020
41. Miody Popielowskie z Borów Stobrawskich - 2007
42. Miody rudnickie- 2010
43. Miody wołczyńskie - 2014
44. Gołąbki z kaszy gryczanej i ziemniaków - 2006
45. Kartoffelsalat (też szałot śląski, szałot kartoflany z boczkiem wędzonym)- 2006
46. Placki kartoflane z blachy - 2006
47. Pieróg postny ze Starych Kolni - 2006
48. Mołcka – potrawa wigilijna - 2006
49. Kluski śląskie (tzw. biołe kluski)- 2007
50. Wodzionka - 2007
51. Ścierka opolska - 2007
52. Germuszka (zwana też warmuszką, biermuszką) - 2007
53. Siemieniotka - 2007
54. Śląski żur na maślance - 2007
55. Śląskie niebo - 2007-05-14
56. Oberiba na gęsto - 2010
57. Pańczkraut – kapusta kiszona z ziemniakami - 2011
58. Makówka opolska - 2011
59. Polewka/polywka/zupa z maślanki - 2020
60. Zupa rakowa - 2020
61. Żur żyniaty - 2020
62. Pranzunki/prandzonki - 2020
63. Nalewka orzechowa- 2005
64. Piwo miodowe- 2007
65. Kompot z kwity - 2014
66. Tej ziołowy - 2007
67. Kroszonka opolska - 2007
68. Makaron domowy z Makowic - 2009
69. Nudle - 2014