1919-1921: czas powstań i plebiscytu

Ważne

Te daty warto zapamiętać

28 czerwca 1919 - podpisanie traktatu wersalskiego - m.in. - decyzja o plebiscycie na Śląsku;
19 lutego 1919 - powstanie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska;
16/17 sierpnia 1919 - wybuch I powstania śląskiego;
11 lutego 1920 - początek działalności Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej;
19/20 sierpnia 1920 - wybuch II powstania śląskiego;
20 marca 1921 - plebiscyt na Górnym Śląsku
2/3 maja 1921 - wybuch trzeciego powstania śląskiego
20 października 1921 - Rada Ambasadorów dokonuje podziału Górnego Śląska;
15 maja 1922 - konwencja genewska w sprawie Górnego Śląska pomiędzy Polską i Niemcami regulująca stosunki między ludnością polską i niemiecką po plebiscycie;
22 czerwca 1922 - gen. Szeptycki wjeżdża do Katowic - przejęcie części Śląska przez RP;
10 lipca 1922 - przejęcie części Śląska przez Republikę Weimarską.

Tym właśnie wydarzeniom poświęcimy specjalne dodatki do nto, które znajdziecie również na www.nto.pl/powstania

Rozpoczynamy dziś od przypomnienia, jak wyglądało życie na Śląsku przed zakończeniem I wojny światowej i jak funkcjonowali - razem i obok siebie - mieszkańcy regionu mający swe propolskie lub proniemieckie sympatie, często dwujęzyczni i przywykli - jak na ludzi pogranicza przystało - do różnorodności.

Łamiąc świadomie choronologiczny porządek, przedstawiamy także wyniki plebiscytu z 1921 roku oraz okoliczności towarzyszące temu wydarzeniu. Dla wielu osób tu mieszkających było ono przełomowe. Kazało im bowiem - niektórym może po raz pierwszy w życiu - w sposób zdecydowany opowiedzieć się za Niemcami lub za Polską. Mobilizowało do wzmożonej działalności kulturalnej i sportowej, do rywalizacji na hasła, ulotki i karykatury, ale prowadziło także do użycia siły. Śląsk znalazł się wówczas w centrum europejskiej polityki, co potwierdzała szczególnie obecność stacjonującej w Opolu Komisji Międzysojuszniczej.

Za tydzień chcemy przypomnieć uczestników, przebieg, przyczyny i skutki I i II powstań śląskich.
W kolejną sobotę poświęcimy nasz dodatek III powstaniu śląskiemu. W ostatnim zajmiemy się podziałem Śląska i życiem po obu stronach przecinającej go granicy.

Na nasze łamy zapraszamy i będziemy zapraszać w kolejnych wydaniach zarówno zawodowych historyków, zwłaszcza z naszego regionu, jak i pasjonatów Śląska.

Nie powinno w tej wkładce zabraknąć miejsca także dla świadków czasu, szczególnie dla potomków powstańców śląskich.

Mamy świadomość, że mieszkańcy regionu, nasi Czytelnicy, mają zróżnicowaną pamięć historyczną i takie wydarzenia jak plebiscyt, powstania i podział Śląska nie wszyscy oceniają tak samo.
Szanujemy tę różnorodność. Chcemy, by te zróżnicowane ujęcia przeniknęły także na strony tego dodatku. Nie po to jednak, by wywoływać czy podsycać spory. Raczej po to, by dowiedzieć się i zrozumieć jak najwięcej. Wtedy dyskusja, a nawet spór o historię stają się łatwiejsze i bardziej owocne.

Życzymy przyjemnej lektury.