Kolejne zmiany na maturze 2023. CKE po przeanalizowaniu matur próbnych wprowadza ułatwienia. Takie są wnioski z badań diagnostycznych

Centralna Komisja Egzaminacyjna w opublikowanym 15 marca 2023 roku komunikacie zaprezentowała, jak do tegorocznej matury przygotowani są uczniowie ostatnich klas szkół średnich. W minionym roku przeprowadzono bowiem badanie diagnostyczne, które pokazało, z czym uczniowie dobrze sobie radzą, a nad czym muszą jeszcze popracować.

W badaniu wzięło udział ok. 2800 uczniów z ok. 90 liceów na terenie kraju. Umiejętność radzenia sobie z zadaniami maturalnymi, a także spostrzeżenia samych uczniów na temat poziomu trudności egzaminu zbierano w marcu 2022 (kiedy to opublikowano arkusze pokazowe) oraz w grudniu 2022 roku (gdy odbyły się matury próbne).

Na podstawie danych opublikowanych przez CKE widzimy, że uczniowie na przestrzeni okresu marzec-grudzień podnieśli swoje wyniki. W przypadku:

• języka polskiego z 64 proc. do 85 proc. (o 0,213 odchylenia standardowego);
• matematyki z 63 proc. do 88 proc. (o 0,354 odchylenia standardowego);
• języka angielskiego z 93 proc. do 98 proc. (o 0,366 odchylenia standardowego).

Po analizie wyników próbnych matur oraz konsultacjach przeprowadzonych przez CKE i OKE zdecydowano się na wprowadzenie następujących zmian na maturze 2023 (oraz 2024):

• W wypracowaniu maturalnym ramach kryterium kompetencje literackie i kulturowe do opisu „Dwa utwory wykorzystane częściowo funkcjonalnie” dodaje się alternatywę „Tylko jeden utwór wykorzystany w pełni funkcjonalnie”.
• Zmiana następuje też w kryterium zakres i poprawność środków językowych. Zwiększa się liczba dopuszczalnych błędów językowych dla poszczególnych kategorii.
• Podobnie jest w przypadku kryterium poprawność ortograficzna (zwiększa się liczba błędów ortograficznych, które można popełnić).
• W kryterium poprawność interpunkcyjna również zwiększa się liczba błędów interpunkcyjnych, jakie można popełnić w wypracowaniu.
• Zwiększenie liczby błędów językowych i interpunkcyjnych będzie uwzględnianie także na poziomie rozszerzonym matury z języka polskiego.
• Na egzaminie z matematyki zmniejszy się liczba zadań zamkniętych innego typu niż zadania wyboru wielokrotnego, czyli prawda/fałsz i zadań na dobieranie.
• W zakresie języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym nastąpi zastąpienie zadania otwartego sprawdzającego umiejętność rozumienia ze słuchu zadaniem zamkniętym typu prawda/fałsz.

Szczegóły dotyczące zmian znajdują się w galerii:

Po przeanalizowaniu wyników próbnej matury w marcu (arkusze pokazowe) i w grudniu można zauważyć, że wraz z upływem czasu maturzyści są lepiej przygotowani do egzaminu. Które zadania na maturze z języka polskiego (poziom podstawowy) okazały się najtrudniejsze, a które najłatwiejsze.

Mocnymi stronami maturzystów były:

• Spełnienie formalnych warunków polecenia w wypracowaniu, czyli najważniejsze kryterium (jego otrzymanie warunkuje przyznawanie kolejnych punktów za wypracowanie). W marcu 85 proc. osób spełniło to kryterium, w grudniu już 96 proc. uczniów.
• Styl wypowiedzi w wypracowaniu, a konkretnie umiejętność dopasowania stylu wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej. W marcu 72 proc. uczniów nie miało z tym problemu, a w grudniu 91 procent.
• Spójność wypowiedzi w wypracowaniu. Przy pierwszej próbie 59 proc. osób nie miało z nią problemów, a przy drugiej – 69 procent.
• Zadanie, które dotyczyło umiejętności odbioru tekstu kultury, odczytywania sensu tekstu (część: Język polski w użyciu) – rozwiązało je w marcu 87 proc. zdających. W grudniu wskaźnik w tej części rozszerzył się też o zadania, dotyczące porównywania tekstów.
• Zadania dotyczące literatury i kultury starożytnej (Biblia i antyk grecki).
• Zadania dotyczące lektury obowiązkowej, umiejętnego odczytania tekstów naukowych oraz odbioru tekstów kultury (w szczególności dosłownych znaczeń).

Maturzyści mieli z kolej problemy z następującymi tematami i zadaniami:

• Zakresem i poprawnością środków językowych w wypracowaniu (w marcu poziom wykonania wyniósł 11 proc., a w grudniu 28 proc.).
• Umiejętnością redagowania notatki syntetyzującej (w marcu 16 proc. dobrze rozwiązało to zadanie, a w grudniu już 39 proc. uczniów).
• Zadaniem opisowym, w którym uczniowie musieli uzasadnić zdanie autorki, a także uwzględnić zastosowane przez nią środki językowe (z tą drugą częścią uczniowie mieli większy problem).
• W teście historycznoliterackim najtrudniejsze były dla uczniów zadania sprawdzające wiedzę ze współczesnych lektur obowiązkowych, co mogło wynikać z tego, że maturzyści jeszcze nie omówili tych utworów na zajęciach.
• W próbie marcowej pojawiły się trudności z rozwiązaniem zadania na podstawie Trenów Jana Kochanowskiego oraz „Dziadów” cz. III, a w grudniowej problemem było rozpoznanie peryfrazy w utworze Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego.

Jak wynika z informacji opublikowanych przez CKE, także w przypadku egzaminu z matematyki w czasie od marca do grudnia 2022 podniosły się kompetencje uczniów. Nie dziwi fakt, że wśród najłatwiejszych zadań znalazły się zadania zamknięte.

W marcu były to te dotyczące następujących działów: planimetria, geometria analityczna, ciąg arytmetyczny, działania na logarytmach, procent składany, kąty w okręgu. Z kolei w grudniu wśród najłatwiejszy zadań znalazły się te z ciągów arytmetycznych, wielomianów, ciągów (wzór ogólny, monotoniczność), planimetrii (kąty w okręgu i pole wycinka koła), geometrii analitycznej, planimetrii (podobieństwo trójkątów).

Współczynniki łatwości dla siedmiu najłatwiejszych zadań w obu arkuszach zawierały się w przedziale: 0,64–0,82 (w marcu) oraz 0,81–0,90 (w grudniu) – informuje CKE.

W zestawieniu najtrudniejszych zadań z matematyki dominują zadania otwarte, ale nie tylko. W marcu uczniowie mieli problemy z:

• Zadaniem zamkniętym ze stereometrii i planimetrii;
• Zadaniem otwartym na dowód z liczb rzeczywistych;
• Zadaniem otwartym z funkcji kwadratowej;
• Zadaniem zamkniętym prawda/fałsz z planimetrii (tw. cosinusów);
• Zadaniem otwartym z planimetrii (tw. cosinusów);
• Zadaniem otwartym z ciągów (suma c. geometrycznego).

W grudniu najtrudniejsze zadania dotyczyły, podobnych jak w marcu, kręgów tematycznych: planimetrii, liczb rzeczywistych, stereometrii, trygonometrii, funkcji kwadratowej i statystyki. Wśród sześciu najtrudniejszych zadań, wszystkie były zadaniami otwartymi.

Na egzaminie z języka angielskiego, tak samo, jak w przypadku matur z języka polskiego i matematyki, zaobserwowano poprawę na przestrzeni od marca do grudnia 2022, choć jak zaznaczono w informacji podanej przez CKE, grudniowy egzamin zasadniczo był dla uczniów łatwy. Umiejętności maturzystów sprawdzano w następujących zakresach:

• Rozumienie ze słuchu;
• Rozumienie tekstów pisanych;
• Znajomość środków językowych;
• Tworzenie wypowiedzi pisemnej.

Analiza wyników wykazuje, że uczniowie w zadowalającym stopniu opanowali umiejętności we wszystkich obszarach (najniższy wynik w marcu to 69 proc., a w grudniu 80 proc. punktów) – czytamy na stronie CKE.

Centralna Komisja Egzaminacyjna po przeanalizowaniu słabych i mocnych stron maturzystów postanowiła opublikować także rady dla osób, które w tym roku zdają egzamin dojrzałości. Wśród nich znalazło się m.in. przypomnienie sobie treści lektur obowiązkowych i opracowanie listy motywów (język polski), uważne czytanie treści zadań i korzystanie z broszury z wybranymi wzorami matematycznymi (matematyka), udzielanie jedynie odpowiedzi na podstawie tekstu i precyzyjne udzielanie odpowiedzi (język angielski).

Szczegółowe rekomendacje, które mogą okazać się przydatne dla tegorocznych maturzystów, znajdują się na stronie głównej CKE w Informacji z dnia 15 marca 2023 o wnioskach z wyników testów diagnostycznych w zakresie poziomu przygotowania uczniów do egzaminu maturalnego.

Znajdują się tam też przykładowe wypracowania maturalne wraz z kryteriami oceniania.