O ubieraniu (się) i ściąganiu (form)

Krzysztof Szymczyk
Nawiasowe wstawki w tytule są niezbędne - by nikt nie pomyślał, że dzisiejszy "Monitor" będzie o ubieraniu i rozbieraniu (kogoś), a może jeszcze o jakimś tych czynności dalszym ciągu. Srodze by się zawiódł ktoś, kto by na to liczył. Nic z tych rzeczy, tu się pisze o poważnych sprawach.

Jak nie popełniać błędów - ortograficznych, stylistycznych i innych? Jakich wyrazów i zwrotów unikać, co uchodzi, a co nie?
Oto kolejny odcinek naszego cyklu "mini-max" (= minimum teorii, maksimum przykładów), czyli leksykonu niby wszystkim znanych, a jednak bardzo często popełnianych błędów językowych oraz sposobów na ich unikanie:
ubierać (ubrać) buty, koszulę, spodnie - dość powszechnie używany zwrot, niestety niepoprawny; powinno być: wkładać (włożyć) buty, koszulę, spodnie albo ubierać (ubrać) się w buty, koszulę, spodnie; można ubierać kogoś (dziecko, starszą panią) lub coś (choinkę), natomiast buty tudzież garderoba służą do ubierania, ale ich się nie ubiera, bo niby w co można je ubrać...
okazuje się być, wydaje się być - zbędny, szkodliwy jest w tych zwrotach wyraz być; na przykład w takich zdaniach: Ten superuczciwy mężczyzna okazał się być pozbawionym skrupułów oszustem. Niby nieśmiała, okazała się być uwodzicielska i rozwiązła. Zabytek okazał się być falsyfikatem. Wydawał się być bardzo roztargniony. Strumyk wydawał się być rwącą rzeką. Sprawa wydaje się być bardzo skomplikowana. Zdania te będą poprawne, jeśli usunie się z nich bezokolicznik być.
być w posiadaniu - znów niewłaściwa konstrukcja z wyrazem być; to kalka obcego pochodzenia, po polsku - mieć, posiadać, być właścicielem czego
tym niemniej - niepotrzebny rusycyzm; po naszemu - jednak, jednakże, niemniej jednak
poddawać co w wątpliwość - powinno być: podawać...
skutek odwrotny od zamierzonego - powinno być: ... do zamierzonego
w czasie trwania, w trakcie trwania - mnożenie zbędnych słów; wystarczy przecież: w czasie, w trakcie czego
w przeciągu (tygodnia, miesiąca) - powinno być: w ciągu
na przeciąg roku - znów ten przeciąg, dziwaczny, niepotrzebny, a jednak spotykany w publikacjach, powinno być po prostu: na rok
dokładnie - to oczywiście dobry, zupełnie prawidłowy wyraz, jednak niezwykle agresywnie nadużywany oraz stosowany w błędnych konstrukcjach. Na rozmaite pytania, np.: Jak? W jaki sposób? Czy tak? Czy to prawda? Zgadzasz się? - zamiast tysięcy możliwych odpowiedzi - coraz częściej pada jedna jedyna: Dokładnie! To zjawisko wielce nieciekawe, prowadzące do powielania schematów, do zubażania polszczyzny. Trzeba się przed tym bronić, bo stąd tylko krok do języka lumpów spod budki z piwem, gdzie co trzecie słowo to k..., a prawie każda czynność to p...
doń, dlań, nań, przezeń, weń, zań itp. = do niego, dla niego, na niego, przez niego, w niego, za niego itd. Te wyrazy zawierają przyimek + niego, czyli biernik, rzadziej (gorzej) dopełniacz zaimka on, ewentualnie (znacznie gorzej, ale jeszcze "ujdzie") również zaimka ono. Nie wolno natomiast tworzyć tego typu form skróconych, "ściągniętych", z innych wyrażeń przyimkowych, takich jak do niej, dla nich, przez nią itp. Niepoprawne są więc formy ściągnięte w zdaniach: Poszła do koleżanki i wzięła odeń notatki. To nasze auta, ale nie mamy doń kluczy. Postanowiła pomóc siostrze bliźniaczce i zdać zań trudny egzamin. Kupił sobie nowe buty, dał zań 200 złotych. Należało napisać: od niej, do nich, za nią, za nie.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nto.pl Nowa Trybuna Opolska