Produkcja karpia w Polsce. To jedna z najlepszych jakościowo ryb hodowanych w naszym kraju

Około 70 000 ton karpi produkowanych jest na obszarze Unii Europejskiej, Polska ma niemal 30-procentowy udział. Produkujemy bowiem blisko 20 000 ton karpi konsumpcyjnych i około 9 000 ton materiału obsadowego i zarybieniowego.

Drugie miejsce przypada Republice Czeskiej, która w zeszłym roku wyprodukowała 18 430 ton karpi, trzecie zaś Węgrom z niespełna 10 000 ton produkcji.

W Unii Europejskiej karp produkowany jest niemal w każdym kraju członkowskim, choć w grupie o produkcji przekraczającej 1000 ton rocznie mieszczą się: Polska, Czechy, Węgry, Niemcy, Francja, Litwa, Bułgaria, Rumunia i Chorwacja.

W pozostałych krajach produkcja karpi ma znacznie mniejszy wymiar, choć wszędzie jest on obecny.

Z województwa opolskiego na stoły trafia około 1500-1700 ton karpia i jesteśmy z tym wynikiem w czołówce regionów.

Liderami są: Lubelskie i Śląskie (po ponad 2 tys. ton). W przedziale od 1,5 do 2 tys. ton mieszczą się: Podkarpackie, Wielkopolskie i Opolskie.

• Produkcja karpi w Polsce przebiega zasadniczo w trzyletnim cyklu. W pierwszym sezonie, wylęg karpia pochodzący ze sztucznych wylęgarni lub ze stawów tarliskowych, obsadzany jest w płytkich, nawożonych stawach narybkowych.
• Po osiągnięciu masy 1-5 g narybek jest odławiany (najczęściej w lipcu, stąd też nazwa tej kategorii wiekowej „lipcówka”) i przesadzany do większych stawów, gdzie osiąga średnią masę 40-70 g.
• W drugim roku życia, narybek karpi przenoszony jest do większych i głębszych stawów, gdzie do jesieni osiąga średnią masę około 200-250 g, a wielkością zbliżony jest do rozmiaru męskiej dłoni. Ta wielkość jest określania mianem „kroczek”.
• Wiosną trzeciego roku, kroczki karpia obsadzane są w stawach towarowych, gdzie pod koniec trzeciego sezonu życia osiągają średnią masę 1,5 – 2,5 kg, są odławiane i przemieszczane do stawów magazynowych, skąd trafiają do sprzedaży.

W czasie swojego życia, karpie odżywiają się początkowo najdrobniejszym planktonem, by stopniowo zbliżać się w kierunku dna, w którym wyszukują bezkręgowce stanowiące w coraz większym stopniu jego pokarm naturalny.

W drugiej połowie cyklu produkcyjnego wprowadzane jest stopniowe dokarmianie karpia, głównie z wykorzystaniem pozyskiwanego lokalnie ziarna zbóż, stanowiącego energetyczny dodatek do wysokobiałkowego pokarmu naturalnego.

Wiele legend krąży w sieci odnośnie zgęszczenia karpi w stawach, natomiast w rzeczywistości, karpie dorastają w niezmiernie, jak na produkcję zwierzęcą komfortowych, warunkach. Dla każdego z nich przewidziano 10-15 m2 powierzchni dna i około 10-15 m3 wody. W porównaniu z zagęszczeniami spotykanymi w stanowiskowym chowie ssaków lub nawet wolnowybiegowym chowie drobiu, to rzeczywiście dobre warunki.

Choć karp trafił do Polski stosunkowo późno, bo w XII wieku dzięki zakonowi Cystersów, grunt okazał się na tyle podatny, że właśnie w naszym kraju miały miejsce najważniejsze dokonania związane z technologicznym doskonaleniem produkcji tych ryb.

W 1573 r. Olbrycht Strumieński spisał i opublikował pierwszy podręcznik stawiarstwa i chowu karpia „O sprawie, sypaniu, wymierzaniu i rybieniu stawów”, napisany w języku narodowym, co stworzyło warunki do upowszechnienia wiedzy fachowej wśród osób nieznających łaciny.

Na przełomie wieków XV i XVI rozwój Krakowa i Wrocławia radykalnie zwiększył zapotrzebowanie na drewno, które pozyskiwano w bezpośrednim otoczeniu spławnych rzek odsłaniając obszary gruntów poleśnych. Słaba jakość tych gleb dyskwalifikowała je do produkcji polowej, jednakże była wystarczająca do tworzenia wzdłuż koryt rzecznych stawów rybnych, organizowanych w tzw. „klucze”.

W XIX wieku Thomas Dubisch, rządca rybacki dóbr Komory Cieszyńskiej, opracował system tzw. „przesadkowania” karpi, polegający na odrębnym chowie poszczególnych roczników ryb przesadzanych do coraz większych i coraz głębszych stawów. Obowiązujący do dzisiaj przesadkowy system produkcji karpi umożliwił bardziej harmonijny wzrost ryb i skrócił okres ich produkcji z 5-7 lat do 3-4 lat.

W 1880 r., na wielkiej wystawie rolniczej w Berlinie, Adolf Gasch, genialny hodowca karpia z Kaniowa niedaleko Bielska-Białej, został nagrodzony złotym medalem za wyhodowaną przez siebie linię karpia określonego mianem „karp polski”. Karp ten, zwany także galicyjskim, do dzisiaj prezentuje najbardziej pożądany wśród hodowców pokrój.

Akwakultura, czyli chów i hodowla ryb i innych organizmów wodnych, odgrywa kluczową rolę w zaopatrzeniu rosnącej liczby ludności na świecie w bezpieczną i zdrową żywność, przy optymalnym wykorzystaniu zasobów naturalnych i minimalizowaniu negatywnego wpływu na środowisko. W Polsce akwakultura dostarcza obecnie ponad 45 000 ton ryb rocznie.

Jedną z tradycyjnych gałęzi akwakultury jest chów karpi w stawach ziemnych, prowadzony na ziemiach polskich od XII-XIII wieku. Do dziś akwakultura karpi pozostaje produkcją prowadzoną metodami, które nawiązują do pierwotnie stosowanych w średniowieczu.

Chów ryb w stawach ziemnych poza produkcją wysokiej jakości żywności oferuje usługi na rzecz środowiska naturalnego: kształtując i wzbogacając lokalną różnorodność biologiczną, retencjonując wodę w okresie wiosennym i letnim, redukując zawiesiny oraz biogeny w wodzie i wpływając pozytywnie na mikroklimat. Polscy hodowcy zaoferują konsumentom w 2019 r. ok. 21 000 ton karpi.