Pretekstem do tej ekspozycji jest 500-lecie oleskiego sanktuarium pw. Św. Anny, nazywanego najpiękniejszym kościołem drewnianym.
XVI-wieczny kościół, będący zabytkiem klasy zerowej, jeszcze w tym roku ma trafił na prezydencką listę Pomników Historii. Decyzja ma być ogłoszona w ramach 100 zabytków na 100-lecie odzyskania niepodległości.
Makieta XVI-wiecznej świątyni z Olesna prezentowana była na światowej wystawie sztuki architektonicznej w Nowym Jorku. Teraz można ją będzie obejrzeć także na wystawie w bibliotece przy ul. Piastowskiej 18. Wystawa będzie czynna aż do 16 sierpnia.
W dniach 27-29 lipca podczas uroczystości odpustowych będą główne uroczystości jubileuszowe 500-lecia kościoła, nazywanego ze względu na swój niezwykły kształt „oleską różą zaklętą w drewno”.
Organizatorami wystawy są:
- Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. E. Smołki w Opolu,
- Oddział Oleski Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego.
Kościół św. Anny w Oleśnie znajduje się w odległości 1,5 km na północ od centrum miasta. To pątnicze sanktuarium ma średniowieczny rodowód i legendarne korzenie.
Legenda mówi, że drewniany kościół wzniesiono w podzięce za cudowne uratowanie z rąk zbójców (za przyczyną świętej Anny) dziewczyny. Według legendy wizerunek św. Anny zawiesiła na sośnie księżna Jadwiga Śląska, kanonizowana po śmierci.
W 1444 r. wokół sosny zbudowano niewielki drewniany kościółek. Zaczął on przyciągać pielgrzymów ze Śląska, Czech i Moraw. Na początku XVI wieku wybudowano większe sanktuarium. Nowy kościół został poświęcony przez biskupa wrocławskiego, Jana V Turzo w 1518 roku, stąd jubileusz 500-lecia.
W latach 1669–1670 rozbudowano oleskie sanktuarium. Dobudowano łącznik i 5 kaplic o barokowym wystroju:
- kaplicę św. Anny,
- kaplicę św. Krzyża,
- kaplicę14 Orędowników,
- kaplicę Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny,
- kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej.
Kościół św. Anny w Oleśnie przypomina swoim architektonicznym kształtem pięciopłatkową różę widniejącą w herbie miasta.
W środku kościoła najcenniejszym zabytkiem był ołtarz główny – tryptyk „Wielka Święta Rodzina” z początku XVI wieku, wykonany przez mistrza Jakuba z Krakowa, ze szkoły Wita Stwosza.
Bezcenny ołtarz został skradziony z 19 na 20 sierpnia 1994 roku. Policja odzyskała tylko kilka odciętych figur, znalezionych w dziupli złodziei.
Do kościoła św. Anny wróciła tylko późnogotycka figura Świętej Anny Samotrzeciej, pochodząca z przełomu XV i XVI wieku.
3 etapy budowy kościoła św. Anny w Oleśnie
1444 - wzniesiono niewielki, drewniany kościółek na pamiątkę ocalenia dziewczyny przed goniącymi ją zbójcami
1518 - wzniesiono większy kościół, który został konsekrowany przez biskupa wrocławskiego Jana V Turzo. We wnętrzu ustawiono ołtarz Wielka Święta Rodzina, autorstwa mistrza Jakuba ze szkoły Wita Stwosza (ołtarz ten został skradziony w 1994 roku, dzisiaj w kościele jest jego replika).
1668-70 - rozbudowa kościoła przez mistrza ciesielskiego Marcina Snopka, który dobudował łącznik oraz 5 kaplic, tworzących kształt kwiatu bądź też gwiazdy.
