Trzeba będzie dodrukować śląski słownik Doroty Wons. Nakład wyczerpany!

Dorota Wons przez kilka lat zbierała słowa do „Rolniczego słownika gwarowego ziemi zębowickiej”.

Śląski słownik Doroty Wons został wydany dzięki dotacji z Unii Europejskiej. Spotkania autorskie z Dorotą Wons zorganizowano m.in. w Oleśnie, Gorzowie Śląskim, Praszce i w Zębowicach.

Łącznie w „Rolniczym słowniku gwarowym” jest 800 haseł, dzisiaj już w powoli zapominanych.

Część z nich ilustrowana jest zdjęciami, dzięki którym można zobaczyć, jak wyglądały hojwynder (przetrząsacz do siana) czy haziel (czyli sławojka, ustęp).

Ze słownika możemy się dowiedzieć, że cypula to chude mleko, dyrdoń to pęd sosny, fiśla to górna część stodoły, a locher to maszyna do robienia dołków na ziemniaki - sadzeniaki.

- Codziennie dostaję telefony z różnych części Śląska oraz z Niemiec. Cieszę się, że jest takie zainteresowanie gwarą! - mówi Dorota Wons. - Jeśli tak dalej będzie, to trzeba będzie zrobić dodruk słownika, ponieważ tysiąc egzemplarzy już się prawie rozeszło!

„Rolniczy słownik gwarowy” najłatwiej dostać właśnie na spotkaniu autorskim. Jest też dostępny w Izbie Regionalnej w Zębowicach, którą prowadzi Gerard Wons, mąż autorki słownika.

Co ciekawe, Dorota Wons tworzy już kolejny słownik!

Tym razem będzie to leksykon zwyczajowych nazw miejscowości, osad oraz przysiółków w gminie Zębowice.

- W Zębowicach jest na przykład część wsi nazywana Ukrainą. Wiele osób myśli, że może to od tego, że zamieszkali tam repatrianci z Ukrainy, a to nieprawda. Ta nazwa wzięła się stąd, że jest tam lepsza ziemia niż typowe zębowickie piachy, więc ludzie mówili, że to prawie jak czarnoziem na Ukrainie! - mówi Dorota Wons.

Kto zna historię nazw osad wiosek i osad, może napisać maila do autorki słownika: [email protected]

Rolniczy słownik gwarowy:

• ajchel – żołądź
• babka - kowadełko do klepania kosy
• cedzitko - sitko
• dyrdoń - młody pęd sosny
• fefermyncka – mięta
• gansipampek – stokrotka
• gogoły – niedojrzałe owoce
• hawerfloki – płatki owsiane
• kamerlik - komórka
• kosok - sierp
• maśka - kokardka
• śtifmiterki - bratki

W ramach projektu „Stąd jesteśmy- rzecz o przeszłości dla przyszłości", na który pozyskano dotację z Unii Europejskiej, wydano cztery książki:

1. Krystyna Kunysz - „Na niebieskiej niwie, czyli rzecz o cmentarzach w gminie Kolonowskie";
2. Iwona Krakowiak-Bzymek - „Suchy Bór. Ludzie mówią";
3. Georg Stasch - „Dębska Kuźnia. Wspomnienia z górnośląskiej wsi";
4. Dorota Wons - „Rolniczy słownik gwarowy ziemi zębowickiej".