Kto powinien starać się o ustalenie kapitału początkowego

Poniżej wyjaśniamy, kto powinien starać się o ustalenie kapitału początkowego, jakie dokumenty należy złożyć oraz czym są okresy składkowe i nieskładkowe.

Komu kapitał początkowy

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala kapitał początkowy osobom, które:
- urodziły się po 31 grudnia 1948 r.,
- jeżeli opłacały składki na ubezpieczenie społeczne lub były zatrudnione przed 1999 r. co najmniej 6 miesięcy i jeden dzień.

Osobom urodzonym po 1948 r. ZUS obliczy emeryturę według nowych zasad. Prawo do tego świadczenia nie będzie uzależnione od długości przebytych okresów ubezpieczenia. Wysokość emerytury będzie zależała od:

kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych w ZUS po 1998 r. na indywidualnym koncie ubezpieczonego
kwoty kapitału początkowego.

Ważne

Kapitał początkowy jest wyliczany każdej osobie na dzień 1 stycznia 1999 r. bez względu na to, kiedy zostanie przesłany do ZUS wniosek wraz z dokumentami o jego ustalenie.

Emerytura będzie wynikiem podzielenia podstawy jej wyliczenia, tj. zwaloryzowanej kwoty kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, przez średni okres trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę osoby wnioskującej o jej przyznanie.

Emerytura będzie przysługiwała po osiągnięciu wieku: 60 lat - w przypadku kobiet, 65 lat - w przypadku mężczyzn.

Osoby, którym ZUS wyliczy kapitał początkowy, przy składaniu wniosku o emeryturę nie będą ponownie kompletowały dokumentów potwierdzających ich okresy składkowe i nieskładkowe przed 1999 r. oraz wysokości osiąganego wynagrodzenia.

Ważne

Dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia (okresy składkowe i nieskładkowe) oraz wysokość wynagrodzenia należy przedstawić w oryginale albo przedłożyć poświadczone notarialnie ich odpisy, wypisy lub kserokopie.
Oryginały dokumentów - po wykorzystaniu - ZUS zwraca wnioskodawcy. Nie podlegają zwrotowi zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, wystawione na druku ZUS Rp-7.

Kwota kapitału początkowego zależy od:

okresów składkowych i nieskładkowych przed 1999 rokiem,
tzw. podstawy wymiaru, do ustalenia której przyjmowane jest wynagrodzenie (dochód), które stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przed 1999 r., albo uposażenie byłego żołnierza lub funkcjonariusza,
tzw. współczynnika p, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Wartość współczynnika p jest obliczana oddzielnie dla kobiet i oddzielnie dla mężczyzn.

Dokumenty niezbędne do obliczenia kapitału początkowego

Dokumentacja niezbędna do ustalenia kapitału początkowego powinna zawierać:
- wniosek o ustalenie kapitału początkowego (druk ZUS Kp-1),

- kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk ZUS Rp-6),

- świadectwa pracy lub zaświadczenia potwierdzające okresy zatrudnienia oraz inne dowody dla potwierdzenia okresów składkowych i nieskładkowych,

- zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7), potwierdzające okresy zatrudnienia oraz osiągane wynagrodzenie (dochody), które wystawia pracodawca, albo legitymację ubezpieczeniową zawierającą wpisy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu dokonane w trakcie zatrudnienia albo niezwłocznie po jego ustaniu.
Osoby, które indywidualnie opłacały składkę na ubezpieczenie społeczne, a także osoby, które współpracowały przy prowadzeniu działalności gospodarczej, podają w druku ZUS Rp-6 adres prowadzenia działal­ności, adres jednostki ZUS, do której opłacane były składki, numer konta płatnika (NKP).

Ważne

Druki potrzebne do ustalenia kapitału początkowego dostępne są nieodpłatnie w każdym oddziale ZUS oraz na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, pod adresem http://www.zus.pl/formul/default.asp.

Wyjątkowo dopuszczona została możliwość dołączenia kserokopii
- poświadczonych za zgodność z oryginałem przez pracodawcę lub pracownika organu rentowego, albo konsula RP w przypadku osób mieszkających poza granicami Polski - następujących dokumentów:

książeczki wojskowej,
dyplomu ukończenia szkoły wyższej,
wyciągów z akt wystawianych przez urzędy stanu cywilnego,
danych z dowodu osobistego, np. wpisy o zatrudnieniu, wpisy dotyczące dzieci.

Co należy wypełnić

Wnioskodawca wypełnia:

wniosek o ustalenie kapitału początkowego (druk ZUS Kp-1),
kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk ZUS Rp-6).

Wymienione druki zawierają informacje o sposobie ich wypełnienia.

W kwestionariuszu ZUS Rp-6 wnioskodawca podaje: początek i koniec każdego okresu składkowego i nieskładkowego (dzień, miesiąc, rok), nazwy zakładów pracy lub nazwiska i adresy pracodawców, okresy pozostawania bez pracy, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, przebywania na urlopie wychowawczym, korzystania z urlopu bezpłatnego i inne okoliczności występujące w okresie aktywności zawodowej.

Do wypełnionych druków - jak już wspomniano wcześniej - należy dołączyć dowody potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe, które wnioskodawca wyszczególnił w kwestionariuszu ZUS Rp-6, oraz wysokość osiąganych zarobków (dochodów), które stanowiły podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, albo uposażenie z tytułu służby.

Jeżeli archiwum lub inna jednostka przechowująca dokumentację nieistniejących już zakładów pracy wyda z posiadanych zbiorów uwierzytelnione kserokopie dokumentów lub ich odpisy, do wniosku o ustalenie kapitału początkowego należy dołączyć te dokumenty.

Natomiast jeżeli archiwum lub jednostka przechowująca dokumentację osobową lub płacową zlikwidowanych zakładów pracy na podstawie posiadanych dokumentów wystawi zaświadczenie potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe lub wysokość zarobków - do wniosku należy dołączyć to zaświadczenie.

Ważne

Okres wychowania dziecka przed podjęciem zatrudnienia - jak też w czasie przerwy w zatrudnieniu
- jest traktowany również jako okres nieskładkowy;
- nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów, w tym także nauka na studiach zawodowych pierwszego stopnia (licencjackie).

Do okresów składkowych zaliczane są m.in.:
- okresy zatrudnienia, pracy nakładczej, pracy w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych albo innej pracy zarobkowej;
- okres pobierania zasiłków dla bezrobotnych;
- okresy pobierania stałych zasiłków z opieki społecznej, od których opłacone zostały składki na ubezpieczenie społeczne.

Okresem traktowanym jako składkowy jest m.in. okres służby w Wojsku Polskim, Policji (Milicji Obywatelskiej), w Straży Granicznej, w Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej.

Okresy nieskładkowe

Do nieskładkowych zalicza się okresy:
- pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego wypłaconych po 14 listopada 1991 r. - chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego;
- pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy po dniu 28 lutego 1995 r.;
- urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy spowodowane opieką nad dzieckiem.

Uwaga!
Przy ustalaniu kapitału początkowego nie podlegają uwzględnieniu okresy ubezpieczenia społecznego rolników, jak też okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym przed objęciem obowiązkiem ubezpieczenia.