Nie porównujmy cierpień

Myśl, by uznać i uszanować cierpienia wypędzonych po wojnie Niemców, jest niewątpliwie słuszna. W Polsce zresztą świadomość, że wypędzenie Niemców to krzywda, a nie forma sprawiedliwej zbiorowej odpowiedzialności, funkcjonuje od czasu pamiętnego listu biskupów ze słowami: przebaczamy i prosimy o przebaczenie. Jednakże pomysł wykonania tego - jak to określił minister - humanitarnego gestu za pieniądze fundacji, która wypłacała dotąd odszkodowania czeskim ofiarom faszyzmu, nie jest w dobrym smaku. Prowadzi bowiem do porównywania cierpień ludzi. Jeśliby rozwiązanie kwestii wypędzonych miałoby być jakąś formą nacisku na Czechy, czy w dalszej perspektywie na Polskę, w kontekście ratyfikacji traktatu o przyjęciu nowych członków Unii, byłoby to wyjątkowo niestosowne. Na szczęście niemieccy politycy zaprzeczają istnieniu podobnego mechanizmu nacisku. Jednak czeskie dekrety Benesza chętnie wymienia się jednym tchem z dekretami Bieruta. Jest to o tyle niesłuszne, że wypędzenie Niemców z Polski nie było suwerenną decyzją Polaków, ale realizacją decyzji wielkich mocarstw, także zachodnich. Przypomniał to wczoraj profesor Władysław Bartoszewski.
Wątpliwości w Niemczech i w Polsce budzi także lokalizacja Centrum Wypędzonych. Politycy spierają się o to, czy centrum ma być usytuowane w Berlinie, we Wrocławiu czy w Zgorzelcu. Wydaje się, że ważniejszym problemem jest, jaki charakter będzie ono miało. Bez wątpienia powinno w nim być należne miejsce dla upamiętnienia Niemców - ofiar wypędzeń, ale równie konieczne jest pamiętanie, że Niemcy nie mają monopolu na tego rodzaju cierpienia. Wypędzonymi byli też m.in. Polacy z kresów, a współcześnie mieszkańcy Bałkanów. I znów nie chodzi o to, by porównywać, kto bardziej cierpiał, ale stanowczo o to, by o wszystkich bez wyjątku pamiętać.