NIK ma zastrzeżenia do działalności TBS-ów

Po pierwsze okazało się, że budowanie i wynajem lokali nie były podstawową działalnością wielu Towarzystw Budownictwa Społecznego (TBS). Z najmu pochodziło bowiem mniej niż czwarta część ich przychodów.

Po drugie dodatkowa działalność, np. zarządzanie nieruchomościami komunalnymi, u większości sprawdzanych  (60 proc.) przynosiła straty.

Najczęściej źródłem strat był wynajem własnych lokali użytkowych i zarządzanie nieruchomościami, w tym gminnymi.

Inne zastrzeżenia:

• 1. Najemca mieszkania w TBS nie może być właścicielem innego mieszkania lub domu w tej samej miejscowości oraz musi mieć dochód nie przekraczający określonego przepisami poziomu.

Tymczasem prawie wszystkie skontrolowane TBS sprawdzały na początku, czy składający wnioski o mieszkania spełniają te warunki. Jednak przy podpisywaniu umowy często nie weryfikowano już uprawnień.

5 spośród skontrolowanych TBS zawarło w sumie 24 umowy z osobami, którym mieszkanie w TBS już nie przysługiwało.

• 2. Prawo nakłada obowiązek okresowego sprawdzania, czy mieszkający w nich lokatorzy nadal posiadają to prawo do lokalu.

W 8 TBS nie sprawdzano tego w ogóle, zaś w 14 tylko część najemców składała obowiązkowe deklaracje o dochodach.

• 3. Ponad 2/3 TBS-ów źle naliczało najemcom czynsze.

Stawki nie wystarczały m.in. na pokrycie kosztów eksploatacji i remontów oraz spłatę przez TBS kredytu na budowę, zaciągniętego zgodnie z prawem ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego.

• 4. Źle zabezpieczano też pieniądze na remonty. Większość TBS wykorzystywała pieniądze z czynszu na działalność bieżącą lub budowę innych lokali, nie zabezpieczając kwot na remonty.

W trakcie kontroli (od stycznia 2006 r. do marca 2009) badane TBS-y zbudowały ponad 4200 mieszkań i na zakończenie kontroli dysponowały prawie 10 tys. lokali.

Powstałe w latach 2006-2009 mieszkania były tanie. Koszt 1 metra wyniósł średnio 2,2 tys. zł.  To wpłynęło na jakość wykonania lokali.

Najemcy mieszkań w 11 z 32 zbadanych TBS zgłaszali uwagi, że budynki zostały zbudowane z materiałów gorszego gatunku, a ich wykończenie budziło wiele zastrzeżeń.

NIK ocenia w konkluzjach, że TBS wymagają korekty swojej działalności.