Po wojnie działało w Kluczborku lokalne radio. Jednym z jego pracowników był ojciec Olgi Tokarczuk

W 1945 roku Józef Tokarczuk z rodzicami - mamą Olgą i ojcem Stefanem - przyjechał w okolice Kluczborka z Kresów Wschodnich w ramach tzw. repatriacji. Miał wówczas 10 lat.

- Byliśmy z Józkiem niemal rówieśnikami. Przed wojną mieszkaliśmy w tej samej wsi – Płauczy Małej, powiat Brzeżany, województwo tarnopolskie, która dziś znajduje się na Ukrainie – wspominał niedawno zmarły Eugeniusz Błaszków z Kluczborka. - W 1945 roku zostaliśmy ewakuowani do powiatu kluczborskiego. Trafiliśmy do Kujakowic. Tam chodziliśmy do szkoły podstawowej – Józek klasę wyżej ode mnie. Był też ministrantem.

W Kujakowicach rodzina Tokarczuków mieszkała przez rok, a następnie przeprowadziła się do Krzywiczyn. Tam w 1946 roku zmarł Stefan Tokarczuk – na jego nagrobku znajduje się informacja, że to pierwszy repatriant pochowany na miejscowym cmentarzu.
Mama Józefa Tokarczuka wkrótce powtórnie wyszła za mąż za Jana Starościaka.

- Tato był kawalerem, młodszym od pani Olgi o kilka lat, musiała być piękną kobietą, skoro się zakochał, ożenił się z nią i wziął na wychowanie pasierba – mówi Bogdan Starościak, syn Jana z drugiego małżeństwa. - Poznali się na pewno w Krzywiczynach.

Spod Wołczyna Olga i Jan, z nastoletnim Józkiem przeprowadzili się bliżej Kluczborka, do Smard, gdzie Starościak pracował jako milicjant. Zamieszkali w budynku poczty.

-Pamiętam Józka doskonale - wysoki, czarnowłosy i bardzo aktywny – wspomina Teresa Czaja. - Wszędzie go było pełno. Typ społecznika, który zawsze coś chciał robić, ulepszać, działać.

- Moja starsza siostra, która należała do drużyny, wspomina, że był bardzo przystojny i charyzmatyczny - mówi Ewa Zgadzaj-Martyniuk. - Dziewczyny się w nim kochały.

Tuż po osiągnięciu pełnoletności Józef Tokarczuk został instruktorem w Powiatowym Domu Kultury w Kluczborku. Prowadził chóry i zespoły działające pod egidą placówki – w mieście i w świetlicach, które były niemal w każdej wiosce.

Pracował również w kluczborskim radiowęźle – był jednym z jego filarów obok redaktora naczelnego Michała Szewczyka i Tadeusza Wesołowskiego.

Były to audycje nadawane za pomocą radiofonii przewodowej z budynku kluczborskiej poczty. Żeby móc je odbierać, trzeba było mieć w domu specjalny odbiornik zwany popularnie „kołchoźnikiem”. Odbiorniki były montowane niemal w każdym budynku w mieście, bo program radiowęzła cieszył się dużym powodzeniem.

W Archiwum Państwowym w Opolu znajdują się dokumenty dotyczące kluczborskiej rozgłośni z lat 1954 - 1956.

Pierwsza strona to maszynopis z wykazem członków kolegium redakcyjnego – przy Józefie Tokarczuku ktoś „życzliwy” niebieskim atramentem zanotował uwagę, a może raczej „uprzejmie doniósł”, iż: „mówił, że i tak będzie mało pieniędzy” - nie wiadomo, czy chodziło o pieniądze na prowadzenie radiowęzła czy na wynagrodzenia dla jego pracowników (dziennikarze teoretycznie pracowali w nim społecznie, ale raz na kwartał najaktywniejszym przyznawano nagrody pieniężne).

Oprócz Tokarczuka wymienieni zostali: Tadeusz Wesołowski, Michał Szewczyk, M. Jakubek, Stanisław Krzykała, M. Stachnik, Jan Kwiatek, Edward Kula i Tadeusz Gocyła. Są też nazwiska lektorów: Elżbieta Gawlik, Janina Radaczyńska, Krystyna Tryczyńska i znów Tokarczuk, Wesołowski oraz Krzykała. Oczywiście skład redakcji zmieniał się – przez pewien czas w radiowęźle pracował także malarz Bronisław Gniazdowski.

Z dokumentów dowiadujemy się, że Radiowęzeł Kluczbork nadawał audycje przez siedem dni w tygodniu od 13.00 do późnego wieczora. Ich problematyka była różna. Były programy o życiu wsi, reportaże społeczne i sportowe relacje, konkursy oraz ogłoszenia drobne.

Z miesiąca na miesiąc program radiowęzła wzbogacano kolejnymi propozycjami. Na antenie zadomowił się koncert życzeń, który prowadził Tokarczuk. W sprawozdaniu za maj 1955 roku czytamy, iż w miesiącu tym radiowęzeł nadał 143 audycje.

- Kluczborski radiowęzeł, choć działał w zindoktrynowanych czasach, wcale nie był do szpiku kości komunistyczny i przaśny. Musiał stwarzać takie wrażenie, aby władza pozwalała na jego działalność - mówił Eugeniusz Błaszków. - Tak naprawdę był moim „uniwersytetem”. Radio mało kto miał, telewizji wcale nie było. Rozgłośnia prowadziła naukę języków obcych – na pewno angielskiego i francuskiego. Dzięki radiowęzłowi poznałem kanon muzyki poważnej – kompozycje Mozarta, Straussa, Moniuszki. Dowiedziałem się kim jest Bedřich Smetana czy Pachelbel. Oczywiście były na antenie piosenki radzieckie, ale także fragmenty najsłynniejszych oper i operetek. Redaktorzy przemycali kulturę wysoką, nadawali audycje autonomiczne, które były ich głosem, a nie cenzury i partii. Udawało się to zwłaszcza podczas programów na żywo, w których pojawiały się improwizowane, nieraz bardzo kąśliwe i krytyczne dla władzy dialogi.

Nie pozostały one niezauważone. Po jednej z takich audycji z 20 września 1955 roku zmieniono na kilka miesięcy człon redakcji – zaczął nią kierować Tadeusz Kozarow, a program radiowęzła był dokładnie analizowany przez komunistyczną cenzurę. Ograniczono też audycje na żywo.

Pod koniec lat pięćdziesiątych radiowęzeł został przejęty przez Radio Opole i tak się skończyła jego historia.
W 1960 roku zmarła mama Józefa Tokarczuka. Pochowana została na cmentarzu w Krzywiczynach, u boku pierwszego męża. Ich grób znajduje się tam do dziś.

Józef Tokarczuk opuścił wówczas powiat kluczborski, ale odwiedzał mieszkających tu przyjaciół i znajomych. W 1962 roku na świat przyszła jego córka, która po babci otrzymała imię Olga. Może gdyby losy rodziny Tokarczuków potoczyły się inaczej, dziś Kluczbork szczyciłby się swoją pierwszą noblistką.