Prawo pracy. Za gotowość do pracy też trzeba płacić

Jolanta W.: Czy pracodawca ma obowiązek zapłacić pracownikowi wynagrodzenie za czas, gdy nie pracował, bo nie było zamówień?

Zobacz: Jeśli pracujesz, emerytura przepada

Wynagrodzenie należy się pracownikowi nie tylko za pracę wykonaną, ale również wtedy, gdy pracodawca tej pracy mu nie zapewnił, czyli nie wywiązał się ze swoich zobowiązań. Takie sytuacje zdarzają się np. w czasie przestoju spowodowanego brakiem energii, materiałów czy narzędzi pracy. W pojęciu przestoju zawiera się element zaskoczenia i wyjątkowości.

Pracodawca odpowiada zarówno za sytuacje zawinione, jak i niezawinione przez niego, obiektywne, jak i subiektywne. Przykładem może być tu niedopuszczenie pracownika do pracy, bezprawna zmiana umówionego rodzaju pracy, czasu lub miejsca jej wykonywania. W takich przypadkach za czas, gdy praca nie została wykonana (z przyczyn dotyczących pracodawcy), zatrudnionemu należy się wynagrodzenie, pod warunkiem, że był on gotów do jej wykonywania i ten warunek ma istotne znaczenie (szczegóły określa art. 81 §2 Kp).

Wynagrodzenie za przestój, zgodnie z art. 81 §1 Kodeksu pracy, należy się stosownie do stawki osobistego zaszeregowania - określonej godzinowo lub miesięcznie - a w przypadku, gdy nie została określona, w wysokości 60 procent wynagrodzenia pracownika.

Zobacz: Pracodawca nie może dyskryminować kandydata

Nie może ono być jednak niższe niż minimalne wynagrodzenia ustalone stosownie do obowiązujących przepisów. Postanowienie umowy o pracę, które by wyłączało uprawnienie pracownika do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy (jeżeli był gotów do jej świadczenia, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy), jest nieważne.

Zgodnie z orzecznictwem w tym zakresie, ograniczenie produkcji wywołane zmniejszeniem popytu na wyroby nie stanowi przestoju i jeśli pracownik był gotów do wykonywania pracy, należy mu się wynagrodzenie w pełnej wysokości.

W czasie przestoju pracodawca może powierzyć pracownikowi inną, odpowiednią pracę (odpowiadającą lub zbliżoną do jego kwalifikacji), którą ten zobowiązany jest wykonać. Wynagro- dzenie powinno być wypłacone zgodnie ze stawką, ale nie niższe niż płacone za czas przestoju.