Przedświąteczne zakończenie projektu „Mistrz Tradycji – twórczyni ludowa Teresa Sobota z Olszowej”

Fundacja „Dla Dziedzictwa” realizowała projekt dofinansowany z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna”, na który fundacja zdobyła środki finansowe. Strategicznym celem zadania było wzmocnienie wspólnoty depozytariuszy z terenu gminy Ujazd oraz międzypokoleniowy przekaz tradycji wykonywania kroszonki opolskiej techniką rytowniczą, która to została w 2019 r. wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Procesem transmisji tej tradycji zajęła się pani Teresa Sobota z Olszowej (gmina Ujazd), która jest jedyną kroszonkarką i twórczynią ludową z Gminy Ujazd, zrzeszoną w Stowarzyszeniu Twórców Ludowych – Oddział Opole.

Podczas podsumowania przytoczono słowa Stanisława Staszica:

„Talent jest jak kawałek szlachetnego, ale surowego metalu: dopiero pilna praca go obrobi i wartość mu wielką nada” Uczniowie Teresy Soboty właśnie tym mottem będą się kierowali w życiu i nadal będą szkolić swoje zdolności kroszonkarskie pamiętając o tym, czego się przez te siedem miesięcy nauczyli.

Szkolenie uczniów trwało siedem miesięcy, minimum 20 h w miesiącu. Warsztaty odbywały się w soboty lub w niedziele (lub jak w przypadku 15 sierpnia w świąteczny dzień wolny od pracy), w godz. od 10.00 do 17.00 w prywatnej Izbie Tradycji Teresy Soboty, w specjalnym pomieszczeniu, w którym przez lata zgromadziła zabytki materialne z terenu swojej wsi Olszowej i gminy.

Program szkolenia zakładał udział 5 uczniów, ale ostatecznie w wyniku realizacji projektu udało się przeszkolić aż 7 uczniów (nie licząc 3-letniej Milenki), przy czym pierwszeństwo w naborze (zgodnie z przyjętymi w regulaminie rekrutacji kryteriami naboru) mieli uczniowie z terenu gminy Ujazd.

• t e o r e t y c z n e j, podczas której uczestnicy poznali metody przygotowania wydmuszek, narzędzi rytowniczych, a także barwienia jaj metodami naturalnymi. Prowadząca opowiedziała również o tradycyjnych wzorach opolskich, pokazała inne techniki zdobienia jaj wielkanocnych oraz przekazała podstawowe wiadomości z zakresu BHP przy pracy;
• p r a k t y c z n e j, gdzie uczestnicy uczyli się wykonywania wydmuszek, barwienia jaj, zdobienia jaj metodą rytowniczą, a także przenoszenia własnego wzoru na inne materiały (drewno, plastik, ceramikę, porcelanę).

Podczas spotkania omówiono również rezultaty projektu, pochwalono zaangażowanie uczniów, a także podziękowano Mistrzyni Tradycji za czas jaki poświęciła uczniom, których było więcej niż pierwotnie założono:

„Jestem bardzo szczęśliwa, że mogłam brać udział w tym projekcie. Wierzę, że uczniowie odnaleźli swój własny wzór kroszonki i że on już na zawsze z nimi zostanie. Będą go drapać na kruchej skorupce jajka, malować na kartkach, tkaninie czy porcelanie. Wszystko co wiem o kroszonkarstwie, to im przekazałam. Są wyposażeni w wiedzę, mają talent i zdolności – to czy zechcą być twórcami ludowymi zależy już tylko od nich” – powiedziała wzruszona Teresa Sobota, mistrzyni tradycji z Olszowej.

Po prezentacji odbyła się premiera filmu Sławomira Mielnika dokumentującego proces transmisji tradycji. Następnie dorośli podziwiali prace uczniów, a uczniowie… zajęli się rysowaniem kwietnych wzorów na papierze. Każdy z uczestników projektu otrzymał drobne, pamiątkowe upominki od twórczyni Teresy Soboty ,w tym oczywiście przepiękne kroszonki.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.