Wybory w Niemczech. "Koalicja trzech partii jest bardzo prawdopodobna"

SPD uzyskała wynik wyraźnie lepszy niż 4 lata temu (25,7 proc.) i wygrała nieznacznie z CDU/CSU. Chadecy do stali najniższe poparcie w historii (24,1 proc.)…
Po latach rządów wielkiej koalicji unia chadecka była obwiniana za niepowodzenia i porażki. Zarzucano jej przede wszystkim, że koncentrowała się na polityce zagranicznej, europejskiej, a politykę wewnętrzną zaniedbała. SDP, która też wielką koalicję współtworzyła, dobry wynik zawdzięcza przede wszystkim Olafowi Scholzowi. To on był najlepiej ocenianym kandydatem na kanclerza. Po każdej z trzech debat publicznych właśnie jego wskazywano jako kandydata najlepiej przygotowanego do tego urzędu. Sprawdził się też jako minister finansów. Chwalono go za pieniądze wyasygnowane na walkę ze skutkami pandemii. Generalnie mówi się, że Niemcy oczekują zmian.

Ale jakich? Przy tym wyniku wyborów możliwe są aż trzy koalicje. Każda daje ponad 400 mandatów w liczącym tym razem 735 miejsc parlamencie. Jakie szanse ma „Jamajka”, czyli rząd chadeków (czarni), liberałów z FDP (żółci) i Zielonych?
Zwycięstwo SPD jest minimalne, zatem zarówno Olaf Scholz, jak i Armin Laschet, kandydat CDU/CSU mogą tworzyć przyszły rząd. Nowego kanclerza wybiera Bundestag. Jeśli miałaby powstać koalicja jamajska, to programy wyborcze chadeków i FDP, w wielu punktach są zbieżne. Nie są natomiast spójne z koncepcją Zielonych.

Zatem rządzić będzie „sygnalizator drogowy” SPD (czerwoni)- FDP-Zieloni?
Tutaj też pełnej zbieżności nie ma. Socjaldemokratom blisko jest do Zielonych, ale trudno będzie ich plany pogodzić z programem liberałów. Trudno więc dziś przewidzieć, które rokowania koalicyjne doprowadzą do powstania rządu. W każdym razie liberałowie i ich lider Christian Lindner deklarują, że tym razem są gotowi tworzyć przyszły rząd.

Jak ocenia pani szansę na kolejną wielką koalicję CDU/CSU-SPD?
Arytmetyczną większość (402 mandaty) taka koalicja daje. Ale nie wiem, czy wyborcy tego akurat oczekiwali. Trzeba się raczej spodziewać rządów koalicji złożonej z trzech partii.

Dlaczego tak słaby wynik ma Lewica, która straciła niemal połowę poparcia (w 2021 - 4,9 proc., w 2017 – 9,2)?
Ugrupowania skrajne straciły najwięcej. Dotyczy to Lewicy, jak i AfD. Lewica miała dotąd dobre wyniki w landach wschodnich, tymczasem w Saksonii i w Turyngii została właśnie przez AfD pokonana. Źle to wróży wynikom przyszłych wyborów landowych w Saksonii.

Niemcy będą mieć nowy rząd raczej na Boże Narodzenie czy bliżej Wielkanocy, jak to miało miejsce w 2017?
Wtedy rozmowy koalicyjne przeciągnęły się do marca 2018. Uważam, że tak długich negocjacji nie będzie. Choć w niedzielę nie brakowało głosów, że przy tym – zbliżonym do remisu – wyniku, prawdopodobne jest, iż orędzie noworoczne wygłosi jeszcze kanclerz Angela Merkel. Ale polityka niemiecka nie ulegnie aż tak wielkim zmianom. Niemcy pozostaną proeuropejscy i proatlantyccy.

A co z relacjami z Polską. Koalicja z udziałem SPD może przynieść więcej ustępstw Niemiec w sprawie polityki pamięci, a ostrzejszy kurs w kwestiach klimatu i praworządności?
Pewna era wraz z odejściem Angeli Merkel się kończy. W dziedzinie ekologii i ochrony środowiska – niezależnie od tego jaki rząd powstanie – żądania wobec Polski się nasilą. Podobnie będzie w kwestii nacisku na praworządność właściwą dla państw Unii Europejskiej. Natomiast współpraca ekonomiczna i społeczna obu krajów rozwija się niezwykle dynamicznie i ona będzie się nadal rozwijać. Życzyłabym sobie natomiast więcej kontaktów na szczeblu rządowym i międzyparlamentarnym.