ZUS > Co musi przedsiębiorca

W terminologii ZUS przedsiębiorcy to osoby prowadzące pozarolniczą działalność.

Należą do tej grupy także twórcy (np. architekci, urbaniści, poeci, malarze, muzycy, fotograficy, twórcy sztuki ludowej, sztuk audiowizualnych, choreografowie) i artyści (reżyserzy, aktorzy, tancerze, cyrkowcy, kostiumografowie, scenografowie, scenarzyści, kaskaderzy i inne zawody związane z filmem lub teatrem), osoby wykonujące wolne zawody np. adwokaci czy lekarze.

Mogą być nimi zarówno Polacy, jak i obcokrajowcy.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.

Podstawa wymiaru składek

Od 2009 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalanego przez ministra. W br. jest to 3193 zł (a więc 60% x 3193 zł = 1915,80 zł).

Wysokość składek

Ustalona została w formie stóp procentowych:

- na ubezpieczenie emerytalne - 19,52% podstawy wymiaru,

- na ubezpieczenia rentowe - od 1 stycznia 2008 r. - 6% podstawy wymiaru,

- na ubezpieczenie chorobowe - 2,45% podstawy wymiaru,

- na ubezpieczenie wypadkowe od 1 kwietnia 2007 r. od 0,67% do 3,60% podstawy wymiaru.

Terminy płatności

- do 10. dnia następnego miesiąca - jeżeli opłaca się składki wyłącznie za siebie

- do 15. dnia następnego miesiąca - w pozostałych przypadkach

(np. w przypadku opłacania składek za siebie oraz osobę współpracującą).

Dla kogo niższe składki ZUS

Osoby, które po 24 sierpnia 2005 r. rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej, przez 2 lata mogą opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej przez siebie kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Z tych zasad nie mogą skorzystać osoby, które:

- w ostatnich 60 miesiącach przed rozpoczęciem nowej działalności gospodarczej prowadziły firmy,

- wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, z którym miały wcześniej zawartą umowę,

- wspólnicy spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich oraz jednoosobowy wspólnik spółki z o.o., a także twórcy i artyści.

Osoba, która korzysta z niższej składki, od tej podstawy nalicza składki na ubezpieczenie wypadkowe oraz chorobowe (jeżeli przystąpi do tego ubezpieczenia). Natomiast składkę na ubezpieczenie zdrowotne nalicza na ogólnych zasadach, czyli od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Osoba ta nie opłaca natomiast składki na Fundusz Pracy.

Ubezpieczenie zdrowotne

ZUS przekazuje składki do NFZ. Nie płacą jej osoby, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest kwota zadeklarowana, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego wynagrodzenia.

Składka na Fundusz Pracy

Opłaca się ją od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nie niższych niż minimalne wynagrodzenie - od 1 stycznia 2009 r. to 1276 zł. Odprowadzają ją ci, którzy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgłaszanie osób prowadzących działalność gospodarczą i z nimi współpracujących

Zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego składa się na formularzu ZUS ZUA w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności lub współpracy.

Zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego (dobrowolnego) na druku ZUS ZUA można złożyć w terminie wybranym przez ubezpieczonego. Formularz ZUS ZUA jest jednocześnie drukiem, na którym dokonuje się zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego.

Jako płatnik składek w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych należy złożyć druk zgłoszenia płatnika składek ZUS ZFA „Zgłoszenie płatnika składek -osoby fizycznej”. Razem z kopią decyzji urzędu skarbowego o nadaniu numeru NIP i zaświadczeniem urzędu statystycznego o nadaniu aktualnego numeru REGON.

Jeżeli płatnik składek posiada więcej niż jeden rachunek bankowy, a także gdy adres prowadzenia działalności jest inny niż adres siedziby, należy wypełnić dodatkowo formularze: ZUS ZBA „Informacja o numerach rachunków bankowych płatnika składek” i ZUS ZAA „Adresy prowadzenia działalności gospodarczej przez płatnika składek”.