Gospodarka leśna w sąsiedztwie dużego przemysłu

Powierzchnia Nadleśnictwa Kędzierzyn wynosi 11 564 ha. Zasięg terytorialny obejmuje obszar 352 km2, położony w województwach opolskim i śląskim.

- Teren nadleśnictwa stanowi w większości duży, zwarty kompleks leśny oraz kilka małych umiejscowionych po zachodniej stronie Odry – informuje Anna Buczkowska, rzeczniczka prasowa.

Gatunkiem dominującym w miejscowych lasach jest sosna, która stanowi 66 procent drzewostanów. Oprócz niej rosną także: brzoza, dąb, modrzew, świerk, olsza, osika oraz inne gatunki liściaste.

Dominującym typem siedliskowym są lasy mieszane (stanowią 48 procent powierzchni) oraz bory mieszane (37 proc. powierzchni).

- Połowę naszych lasów tworzą drzewostany powyżej 60 lat, a druga połowa to drzewostany I i II klasy wieku, czyli 20- i 40-letnie. Jest to wynik prac odnowieniowych na byłym pożarzysku z 1992 roku. Zatem uśredniony wiek drzewostanów to 52 lata – informuje Anna Buczkowska. - Udział powierzchniowy drzewostanów 100-letnich i starszych wynosi poniżej 10 procent. Wśród nich znajdują się te cenne, niepodlegające użytkowaniu z różnych względów, np. ochronnych czy ekologicznych.
Większość lasów nadleśnictwa położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie dużych zakładów chemicznych oraz przemysłu przetwórczego aglomeracji kędzierzyńsko-kozielskiej, w strefie zasięgu szkodliwych emisji pyłów i gazów. To rodzi sporo problemów.

- Jednym z nich jest osłabienie odporności, w tym szczególnie gatunków iglastych, co sprzyja pojawianiu się szkodników mających wpływ na rozwój drzewostanów. Z uwagi na opisane uwarunkowania znaczna część terenu nadleśnictwa została zaliczona do lasów ochronnych – wyjaśnia Anna Buczkowska. - Co za tym idzie w nadleśnictwie wyróżniono cztery strefy uszkodzeń przemysłowych. To determinuje specyficzne warunki prowadzenia gospodarki leśnej, głównie w zakresie użytkowania i odnowień.

Drzewostany osłabione suszą i wpływem przemysłu są szczególnie narażone na czynniki abiotyczne, między innymi silne wiatry, które w ostatnich latach spowodowały duże szkody i wymusiły pilne wykonywanie cięć sanitarnych w lasach Nadleśnictwa Kędzierzyn.

- Lasy Nadleśnictwa Kędzierzyn są przede wszystkim położone wokół terenów zabudowanych, zamieszkanych przez lokalną społeczność, w sąsiedztwie dużych zakładów przemysłowych, mimo to nie brakuje u nas cennych pod względem przyrodniczym terenów – mówi Anna Buczkowska.

Są tu użytki ekologiczne, czyli miejsca wyjątkowe, zasługujące na ochronę ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk, takich jak: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne „oczka wodne”, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, skarpy itp.

Oprócz tego istnieje 35 pomników przyrody (34 drzewa pomnikowe i 1 pomnik przyrody nieożywionej) oraz stanowiska ochrony gatunkowej (m.in. widłaka torfowego, rosiczki okrągłolistnej, lilii złotogłów, żurawia, pachnicy dębowej), w tym także ochrony strefowej bielika.

- Naszą perłą jest siedziba nadleśnictwa położona w środku kompleksu leśnego na skraju miejscowości Stara Kuźnia – informuje Anna Buczkowska. - Zabudowania, w skład których wchodzi dom, stajnia, stodoła i wieża powstały w 1876 roku. Gospodarzem obiektu do II wojny światowej był łowczy książęcego rodu Hohenlohe. Zajmował się prowadzeniem gospodarki łowieckiej, w tym organizacją polowań w okolicznych lasach, pełnych zwierzyny płowej (jeleni, danieli, saren i dzików). Od 1945 roku zabudowaniami wraz z otaczającymi lasami w imieniu Skarbu Państwa zarządzają Lasy Państwowe. Do 2005 roku budynki służyły różnym celom: jako hotel robotniczy, warsztaty, stajnie dla koni pracujących przy zrywce drewna. W stodole i na strychu nad stajniami magazynowane było siano i słoma.

W latach 2005-2006 obiekt został pieczołowicie wyremontowany, z zachowaniem wszystkich istniejących jeszcze detali.

Dawna stajnia pełni teraz funkcje budynku administracyjno-gospodarczego miedzy innymi z posterunkiem Straży Leśnej, magazynkiem sprzętu pożarowego, kotłownią oraz dużą salą wystawienniczą na poddaszu.

Stodoła stanowi budynek edukacyjno-szkoleniowy z salą multimedialną oraz wystawami przyrodniczymi.

Budynki nadleśnictwa, a szczególnie wieża, górują nad okolicą i są widoczne z daleka, gdyż usytuowane są na najwyższym w okolicy wzniesieniu (śródlądowej wydmie piaskowej) - 211 metrów nad poziomem morza. Wysokość samej wieży wynosi 35 metrów. Od momentu powstania aż do dzisiaj pełni ona funkcję dostrzegalni przeciwpożarowej. Prowadzą na nią 144 kamienne schody oraz 11 drewnianych. Z wieży roztacza się widok na okoliczne lasy oraz aglomerację kędzierzyńsko-kozielską. Przy dobrej pogodzie widać także oddaloną o 20 km na północ Górę Św. Anny, a także bramę Morawską na południu, która rozdziela pasma górskie Sudetów i Karpat.

- Dopełnieniem walorów tego miejsca jest ścieżka edukacyjna o długości 1,5 km. Przecina ona pobliski kompleks leśny, którego zróżnicowanie pozwala wędrującemu na zapoznanie się ze złożoną budową lasu, jego funkcjami oraz występującymi w nim zwierzętami i roślinami – mówi rzeczniczka. - Na ścieżce znajdują się tablice informacyjne dotyczące gospodarki leśnej, lokalnej przyrody i kultury.

Powadzone są tu zajęcia edukacyjne, aby upowszechnić wiedzę o środowisku leśnym. Corocznie nadleśnictwo odwiedza duża liczba dzieci, młodzieży, a także osób dorosłych. Gościmy ich nie tylko na ścieżce edukacyjnej czy w izbie przyrodniczo-leśnej, ale również w Leśnym Ośrodku Edukacyjnym „Stampnica”.