Instytut Biznesu przygotowuje raport o świątecznych kosztach nowoczesnej rodziny. Wstępne wyniki zszokowały analityków

[/spis_tresci][/spis_tresci]
Najmniej na święta są w stanie wydać tradycjonaliści i szczęśliwcy, którym nic złego nie przytrafiło się w życiu prywatnym i ciągle trwają przy założonej rodzinie klasycznej – to najważniejszy wniosek płynący z badania Instytutu Biznesu: „Wydatki ponoszone na organizację świąt bożonarodzeniowych przez rodzinę patchworkową”. Głowy rodzin mieszanych (patchworkowych) oraz niepełnych są w nieco trudniejszej sytuacji. Jak bardzo? Raport, z którego całością zapoznamy się za kilka tygodni, zaskakuje już pierwszymi wnioskami.

Na święta wydajemy rokrocznie coraz więcej. I nie zawsze jest to spowodowane rosnącą zamożnością. Ostatnie parę lat to na przykład wzrost wydatków spowodowanych inflacją. I tak według badania PayPo, podmiotu monitorującego zakupy sieciowe, w tym roku Polacy wydadzą tylko na same prezenty między 251 zł a 500 zł. Przyjęło się też, że średni koszt zorganizowania pełnych świąt to wydatek rzędu ok. 500 zł na osobę. Czasami trzeba wydać jednak znacznie więcej i nie jest temu winna ani inflacja ani zakupowe szaleństwo. Wzrost wydatku może być uzależniony od modelu rodziny, w którym funkcjonujemy.

Trudnego zadania policzenia, ile trzeba wydać przy organizacji świąt bożonarodzeniowych, w przypadku modelu rodziny patchworkowej podjęli się analitycy Instytutu Biznesu. Eksperci pierwsze szacunkowe badanie służące budowie modelu wykonali w zeszłym roku. Podczas tegorocznych świąt zbiorą pełne dane, by za miesiąc opublikować pełny raport. Nam jednak udostępnili dane cząstkowe, pozwalające wyrobić sobie z grubsza zdanie na temat kosztów, jakie są udziałem coraz popularniejszych „patchworków”.

Instytut Biznesu zbierający dane w okresie od 14 grudnia do 30 grudnia 2023 r. prowadzi badanie mające na celu odpowiedź na pytania:

• - jak duże środki musi przeznaczyć polska rodzina patchworkowa?
• - czy a jeśli tak, to, o ile procentowo więcej na święta wydaje rodzina patchworkowa od rodziny klasycznej (o średniej liczbie osób: 4, w modelu 2+2)?

Przyjęto przy tym, że rodzina patchworkowa w modelu podstawowym wynosi: (2+1+2), gdzie jest dwoje rodziców z mieszanych rodzin, dwoje dzieci z pierwszej rodziny niepełnej oraz jedno (kolejne) dziecko z drugiej rodziny niepełnej.

Wniosek: zgodnie z dotychczasowymi szacunkami odnoszącymi się do roku 2022, będącymi jednocześnie podstawą modelu obliczeń na rok 2023 r. średnio rodzina patchworkowa wydaje do 50 proc. więcej od rodziny tradycyjnej w modelu (2+2), tj. dwoje rodziców oraz dwoje dzieci.

Jak wynika z cząstkowych wniosków badawczych Instytutu Biznesu, koszty, które ponosi rodzina patchworkowa, okazują się znacznie wyższe, niż spodziewali się eksperci, przekraczając o 20 proc. wstępne szacunki. Jeszcze wyższe obciążenia dotyczą rodzin niepełnych – dowiadujemy się z komunikatu prasowego.

Przy założeniu, że ogólny, średni wydatek poniesiony na święta bożonarodzeniowe przez rodzinę klasyczną to 2 000 zł, to rodzina w modelu patchwork standard (2+2+1), pomimo że powiększa się tylko o jedną osobę, generuje koszt nawet 3 000 zł. Skąd bierze się taka różnica?

Eksperci Instytutu Biznesu wskazują, że przyczyną tak znacznego wzrostu kosztów w przypadku zorganizowania świąt dla rodziny patchworkowej ponoszą prezenty, a w szczególności presja psychiczna, środowiskowa związana z koniecznością wzajemnego obdarowywania się.

Kolejny czynnik, który wpływa na znacząco większe koszty utrzymania rodziny patchworkowej od klasycznej, to brak chęci rezygnacji z dotychczasowych wydatków związanych z pierwszą rodziną. Dla przykładu: jeśli kobieta rozstaje się z pierwszym mężem i zabiera dzieci do innego mężczyzny, to potomstwo z pierwszego związku czuje się w obowiązku (nie tylko kupić prezenty ojcu oraz ojczymowi) pomóc osamotnionemu rodzicowi w organizacji świąt. Tego kosztu nie ma, jeśli dzieci pochodzą z rodzin, które uległy anomii wskutek śmierci jednego z rodziców.

Eksperci Instytutu Biznesu zauważyli także, że pomimo powstania dwóch rodzin niepełnych i powołania nowej patchworkowej rodziny nie zmniejsza się ani liczba potraw na świątecznych stołach ani liczba zakupionych drzewek choinkowych. Co więcej, w niektórych przypadkach, wskutek rywalizacji rodzinnych zdarza się, że dzieci z różnych małżeństw wywierają presje zakupowe na rodzicach biologicznych, by w ten sposób potęgować rywalizację, co w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do konfliktów. To również wpływa na całościowy koszt spędzenia świąt bożonarodzeniowych.

Mimo tego, że rodzina patchworkowa wyda per saldo najwięcej na święta spośród wszystkich analizowanych modeli rodziny, to koszt jednostkowy na osobę, w związku z wydatkami świątecznymi, będzie najwyższy raczej w przypadku rodzin niepełnych, w których brakuje jednego rodzica. Jak udało się nam dowiedzieć, zebranie w tym przypadku w pełni miarodajnych danych jest najtrudniejsze, ponieważ takie rodziny zmuszone są często do największych wyrzeczeń, zatem oszczędzają tak bardzo jak tylko jest to możliwe. A to z kolei może zakłócać ogólny pogląd na sytuację.

W odpowiedzi na wstępne wynik badań Instytutu Biznesu dotyczące przygotowywanego raportu: „Wydatki ponoszone na organizację świąt bożonarodzeniowych przez rodzinę patchworkową”, postanowiliśmy poszukać odpowiedzi, jak można by zmniejszyć koszty organizacji świąt w modelu 2+1+2. Być może odpowiedź tkwi w przywództwie, czyli w tym, kto jest głową takiej rodziny, kto bierze za nią główną odpowiedzialność, a co za tym idzie, jest w stanie wyznaczyć granice wydatków.

– W rodzinie patchworkowej istotne jest ustalanie pewnych wzorców istandardów funkcjonowania, przywództwo oparte na partnerstwie i równouprawnieniu. To duże wyzwanie, dlatego warto, by wszystkie komunikaty dorosłych były uzgadniane, zanim trafią również do dzieci, gdyż muszą one uwzględniać wcześniej funkcjonujące normy czy przyzwyczajenia – komentuje Piotr Gąsiorowski, prezes Instytutu Przywództwa.

Jak dodaje ekspert: może się zdarzyć, że w związku z dużymi kosztami, jakie wiążą się z utrzymaniem rodziny patchworkowej oraz możliwymi różnicami materialnymi między dziećmi pochodzącymi z różnych pierwszych rodzin, potrzebne będzie wprowadzenie przez lidera takiej grupy limitu kwoty, za jaką można kupować prezenty, tak aby nikt nie został postawiony w niezręcznej
sytuacji.