Temida zaciska pasa

Program oszczędnościowy wdrożył w sądach i prokuraturach poprzedni minister sprawiedliwości, Lech Kaczyński. Oszczędności dotknęły bieżących wydatków - opłat za pracę biegłych, obrońców z urzędu i ławników, a także telefonów, samochodów służbowych, poczty, papieru itd. Sędziowie z wydziału penitencjarnego, zmuszeni do odbywania niektórych podróży służbowych po województwie "z aktami pod pachą" środkami komunikacji publicznej, mieli nadzieję, że sytuacja poprawi się jesienią.
Tymczasem teraz jest jeszcze gorzej. Nowy minister Stanisław Iwanicki zobowiązał szefów sądów i prokuratur w wysłanym niedawno piśmie do "bezwzględnego ograniczenia wydatków". Z samochodów służbowych można korzystać tylko w przypadkach uzasadnionych "niezbędną koniecznością", a tam gdzie to możliwe - należy przesiąść się do autobusu lub pociągu. Ograniczeniu uległy również limity i ryczałty na prywatne pojazdy używane do celów służbowych.

W tej sytuacji sędziowie i prokuratorzy zaczęli dzielić się kosztami podróży służbowych. - W posiedzeniach w sprawach przedterminowych zwolnień warunkowych, które odbywają się na terenie zakładów karnych, muszą uczestniczyć i sędzia, i prokurator. Radzimy sobie w ten sposób, że raz jadą samochodem służbowym prokuratury, a następnym razem sądu - mówi Eugeniusz Tokarczyk, zastępca prokuratora okręgowego w Opolu.
Większym problemem jest płacenie, a raczej niepłacenie biegłym, ławnikom i obrońcom. Adwokaci, mimo iż od kwietnia nie dostali pieniędzy za obrony z urzędu, cierpliwie czekają na zapłatę, gdyż nie mają innego wyjścia - nie mogą odmówić obrony. Odmawiają natomiast biegli.

- Mieliśmy już przypadki, gdy odmawiano nam wykonania ekspertyzy, domagając się wpłacenia zaliczki - stwierdza Joachim Janik, prezes Sądu Okręgowego w Opolu. - My w miarę możliwości staramy się płacić biegłym zaległe pieniądze. Ostatnio podpisałem należności biegłych za maj.
- Niektórzy biegli, zwłaszcza od spraw gospodarczych, wprost odmawiają nam współpracy. Musimy negocjować warunki i stawki - dodaje zastępca prokuratora okręgowego.

Pierwotny plan nie zakładał rezygnacji z niezbędnych inwestycji i remontów. Najnowszy każe "ograniczyć usługi remontowe i konserwacyjne pomieszczeń i budynków do niezbędnego minimum". - W praktyce dopuszcza się remonty tylko w przypadkach, gdy jest niebezpieczeństwo zawalenia się budynku - zauważa prezes Joachim Janik.
Dlatego prokuratura musiała zrezygnować z planu zaadaptowania budynku gospodarczego na pokoje biurowe oraz z remontu Prokuratury Rejonowej w Oleśnie. Natomiast Sądowi Okręgowemu, borykającemu się od lat z problemami lokalowymi (głównie brakiem sal rozpraw), przyjdzie nadal poczekać na planowany remont, przebudowę i budowę nowego pawilonu z sześcioma salami rozpraw (inwestycja miała się rozpocząć w przyszłym roku).
- Teraz pieniędzmi z funduszu remontowego łatamy inne dziury w budżecie, m.in. płacimy zaległości biegłym i ławnikom - mówi prezes Janik, podkreślając iż wstrzymanie długo planowanej inwestycji pogłębi zapaść w opolskich sądach.
Duży problem jest z opłatami za ogrzewanie czy energię elektryczną - prokuratura np. wykorzystała już 100 proc. tegorocznego budżetu przeznaczonego na ten cel. Rachunki telefoniczne są ściśle kontrolowane, a pracownicy obciążani za rozmowy prywatne. Oszczędza się także na poczcie - nadanie przesyłki za dowodem doręczenia (list do 20 gramów) kosztuje 4,50 zł, więc korzysta się z usług o połowę tańszych studentów lub pracowników sądu.

Oszczędności dotknęły także bezpośrednio prokuratorów i sędziów - minister Iwanicki wstrzymał aż do odwołania wypłacanie pożyczek mieszkaniowych, które sędziom i prokuratorom przysługują z mocy prawa. - Nasi prokuratorzy przyjęli tę decyzję ze zrozumieniem - twierdzi prokurator Eugeniusz Tokarczyk. - Mamy nadzieję, że nasza sytuacja finansowa poprawi się wraz z nową ustawą budżetową.