Tyle jodu, ile trzeba

Wchodzi on bowiem w skład hormonów tarczycy: T3 i T4, przy pomocy których narząd ten wpływa m.in. na przemiany węglowodanów, tłuszczów i witamin w ustroju człowieka. A także - odpowiada za rozwój i właściwe działanie ośrodkowego układu nerwowego.

- Kiedy tarczyca i jej hormony nie działają właściwie, pojawiają się poważne zaburzenia zdrowotne - informuje prof. dr hab. med. Jerzy Socha, kierownik Kliniki Gastroenterologii, Hepatologii i Immunologii w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, członek Rady Naukowej Akademii Gerber.
- Niedobory jodu są odpowiedzialne za obniżenie ilorazu inteligencji u dziecka o 13,5 punktu. Niedostarczenie maleństwu odpowiednich ilości tego mikroelementu naraża je też na nieodwracalne zaburzenia umysłowe oraz opóźnia jego rozwój ruchowy.

Zapotrzebowanie na jod u noworodków, niemowląt i dzieci do lat sześciu wynosi 90 mikrogramów na dobę. Dla porównania - dorosły człowiek potrzebuje go 150 mikrogramów, a kobieta w ciąży lub karmiąca piersią - aż 200.
- Należy więc pamiętać, że dla zdrowia maleństwa konieczne jest również odpowiednie funkcjonowanie tarczycy kobiety ciężarnej - podkreśla prof. Jerzy Socha. - Jeśli przyszła mama ma niedoczynność tarczycy, czyli wytwarza ona u niej zbyt mało hormonów i kobieta się z tego powodu nie leczy lub ciężarna spożywa za małe ilości jodu, jest to poważne zagrożenie dla przyszłego potomka. Szczególnie niebezpieczne są znaczne braki jodu w pierwszych tygodniach ciąży, gdyż mogą one spowodować kretynizm dziecka. Choroba ta objawia się m.in. niedorozwojem umysłowym, dużymi rozmiarami głowy, a wraz z upływem czasu - niskim wzrostem, tępym wyrazem twarzy, powolnością ruchów i sennością, bełkotliwą mową.

Duży niedobór jodu u przyszłej mamy może też prowadzić do poronienia lub śmierci nienarodzonego dziecka. Dlatego, jak przestrzegają naukowcy z Akademii Gerber, każda kobieta, która planuje zajście w ciążę, powinna wcześniej skontrolować stan swojej tarczycy i zaopatrzenie własnego organizmu w jod.
- Absolutnie nie wolno zlekceważyć jakiegokolwiek powiększenia szyi na wysokości krtani - ostrzega prof. Socha. - Może być ono sygnałem wola, czyli nadmiernego rozrostu tkanki tarczycy. A wole pojawia się wtedy, gdy organizm otrzymuje zbyt mało jodu i tarczyca powiększa się w celu łatwiejszego wychwytywania tego pierwiastka z krwiobiegu.
Powiększenie tarczycy z powodu niedoboru jodu występuje zarówno u noworodków, niemowląt, małych dzieci, jak i u starszych w okresie pokwitania. Wole jest szczególnie niebezpieczne dla noworodka, gdyż jego tchawica jest podatna na ucisk, co może wywołać problemy z oddychaniem.
Trzeba jednak pamiętać, że nie zawsze wole jest skutkiem zbyt małej podaży jodu w diecie.
- Może ono stanowić objaw innego schorzenia u maleństwa: choroby Gravesa-Basedowa, nadczynnych guzków tarczycy lub zapalenia tego gruczołu - zaznaczają eksperci Akademii Gerber. - Dlatego nie wolno leczyć wola bez konsultacji z lekarzem, na przykład samodzielnie zwiększając ilość jodu w żywieniu dziecka.
Skąd brać jod
- W pierwszym roku życia dziecka głównym źródłem tego pierwiastka jest mleko - pokarm kobiecy lub mieszanki modyfikowane, kupowane w sklepie. Stosując mleko sztuczne, trzeba sprawdzić, czy spełnia ono normy pod względem zawartości jodu - 10 mikrogramów powinno przypadać na 100 ml w mieszankach dla dzieci urodzonych o czasie, a w przypadku wcześniaków powinno to być: 20 mikrogramów/100 ml.
- Niemowlęta powyżej 6 miesięcy dostają także jod z nowego produktu w ich jadłospisie - żółtek jaj.
- Inne bogate w jod produkty, np. ryby morskie: makrela, dorsz, morszczuk czy mintaj i sól jodowana nie są spożywane przez niemowlęta. W Polsce zaleca się podawanie ryb dopiero po ukończeniu 3. roku życia, ze względu na ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej. Eksperci Akademii Gerber zalecają jednak, jeśli nie ma objawów uczulenia, jedzenie ich przez najmłodszych. W rybach, oprócz jodu, są bowiem cenne dla zdrowia kwasy tłuszczowe 3-omega.
Uwaga: wchłanianie jodu utrudniają: kapusta i szpinak.