Gość “Heimatu": Jak mówić po niemiecku o Panu Bogu

W miniony poniedziałek w Kurii Diecezjalnej w Opolu odbyło się pierwsze posiedzenie Ekumenicznego Zespołu Roboczego Duszpasterstw Mniejszości Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej zorganizowane przez Związek Niemieckich Stowarzyszeń z udziałem przedstawicieli Kościołów katolickiego i ewangelickiego.
Ciekawym dla nas doświadczeniem było uświadomienie sobie, że - poza Śląskiem Opolskim - wszędzie tam, gdzie w Polsce mieszkają Niemcy, opieka duszpasterska nad nimi sprawowana jest w całości w języku niemieckim.

Szczególny nacisk kładą na to nasi bracia ewangelicy, by zarówno śpiew, czytanie Pisma Świętego, jak i jego objaśnianie podczas kazania odbywało się w "języku serca".

Zarejestrowaliśmy ten fakt, co nie oznacza, że natychmiast będziemy zmieniać nastawiony na integrację z osobami nieznającymi języka niemieckiego model opolski.
Niemniej te doświadczenia innych ośrodków zwracają uwagę nas wszystkich na potrzebę wprowadzania w zakres niemieckiego słownictwa także pojęć z języka religijnego (nie obejmuje go zazwyczaj zupełnie edukacja szkolna), by członkowie mniejszości umieli, także po niemiecku opisać swą życiową sytuację i dokonać jej religijnej interpretacji.

Jednym ze sposobów upowszechniania niemieckiego słownictwa religijnego może być - prowadzony po niemiecku - tzw. krąg biblijny, w trakcie którego czyta się teksty z Pisma św. i rozmawia o nich.
Przedmiotem refleksji uczestników spotkania była też możliwość prowadzenia katechezy szkolnej lub przy parafii w języku niemieckim. Aby było to możliwe, muszą być spełnione trzy warunki: potrzebny jest znający ten język ksiądz lub katecheta, przystosowany do możliwości uczniów podręcznik, wreszcie zgodę na takie nauczanie muszą wyrazić rodzice.

Taki przebieg spotkania uświadomił wszystkim na nowo, że niedzielna Eucharystia w "języku serca" nie musi pozostawać jedyną formą duszpasterstwa adresowaną do środowiska mniejszości i warto tych nowych form szukać.

Wie soll man von Gott auf Deutsch sprechen

Pfarrer Dr. Piotr Tarlinski, Minderheitenseelsorger in der Diözese Oppeln

Am vergangenen Montag fand in der Kurie die erste Sitzung des Ökumenischen Arbeitskreises der Minderheitenseelsorger in der Republik Polen. Teilnehmer waren Vertreter der katholischen und evangelischen Kirche. Das Treffen organisierte der Verein deutscher Gesellschaften.

Es war für uns eine interessante Erfahrung sich darüber bewusst zu werden, dass mit Ausnahme des Oppelner Schlesiens überall dort in Polen, wo Deutsche leben, die Seelsorge gänzlich für sie in der deutschen Sprache stattfindet.
Einen besonderen Wert legen die evangelischen Pastoren darauf, dass sowohl der Gesang, die Lesungen der heiligen Schrift als auch die Erklärung des Inhalts in der “Sprache des Herzens" erfolgen.

Wir haben diesen Fakt registriert, was nicht bedeutet, dass wir sofort das “Oppelner Modell in der Kirche", welches auf Miteinbeziehung der Personen, die der deutschen Sprache nicht mächtig sind, gerichtet ist, verändern werden.

Dennoch weisen uns die Erfahrungen der anderen auf die Notwendigkeit hin, in unseren deutschen Wortschatz auch die Begriffe aus dem religiösen Bereich einzuführen (im Schulunterricht ist dieser meistens nicht vorhanden). So sollen die Mitglieder der deutschen Minderheit auch die religöse Interpretation ihrer Lebenssitauation in deutsch ausdrücken können.

Eine Möglichkeit wäre zum Beispiel die sogenannten Bibelkreise, wo man Texte aus der Heiligen Schrift liest und diese bespricht zu gründen.
Die Teilnehmer überlegten auch, den Religionsunterrichts in der Schule oder in der Pfarrgemeinde in der deutschen Sprache einzuführen. Um dies zu ermöglichen, müssen drei Bedingungen erfüllt werden: der Pfarrer oder Katechet müssen der deutschen Sprache mächtig sein, es müsste ein entsprechendes Lehrbuch geben und nicht zuletzt muss es einen Zuspruch seitens der Eltern geben.

Der Verlauf des Treffens hat uns allen erneut bewusst gemacht, dass die Eucharistie in der “Sprache des Herzens" nicht die einzige Form der Seelsorge für die deutsche Minderheit bleiben muss und man durchaus nach anderen Formen suchen sollte.