Nauka – biznes. Połączył ich wybuch

Dotyczy on łączenia cyrkonu i blach stalowych poprzez platerowanie wybuchowe. To sposób łączenia materiałów o bardzo odmiennych strukturach i własnościach, jak np. tytan i stal czy właśnie cyrkon i stal, który przeprowadzany jest z wykorzystaniem energii wybuchu.

Zobacz: Biznes łączy się z nauką na Politechnice Opolskiej

- Takie materiały stosowane są np. przy budowie urządzeń chemicznych i energetycznych, także w energetyce jądrowej - tłumaczy dr Prażmowski.

- Wykorzystuje się je również w hydro- i elektrometalurgii, elektroenergetyce i elektrotechnice, przy budowie statków i konstrukcji aeronautycznych - uzupełnia dr. Robert Bański z tej samej katedry.

Cyrkon - materiał stosowany głównie w energetyce jądrowej - od kilkunastu lat coraz śmielej wchodzi do takich dziedzin jak przemysł chemiczny, spożywczy czy biotechnologiczny - właśnie w postaci materiałów platerowanych.

- Zainteresowałem się nim, ponieważ krajowa nauka dysponuje praktycznie znikomą wiedzą o tym metalu - wyjaśnia dr Prażmowski. - Stało się to możliwe dzięki współpracy i z inspiracji opolskiej firmy Explomet - jedynej w Polsce specjalizującej się w tej technologii.

Zobacz: Nowoczesna firma potrzebuje naukowców

Od lat współpracuje z nią także dr Robert Bański, który jest w zespole badawczym „cyrkonowego projektu”.

- Do współpracy z Explometem skłonił mnie w 2004 roku nieżyjący już szef naszej katedry, prof. Stanisław Król - wspomina. - Prowadziłem tam badania materiałów platerowanych tytanem w ramach realizowanego przez Explomet projektu. Wówczas chyba po raz pierwszy dostrzegłem realną i pełną szansę na rozwój swojej naukowej kariery poprzez związanie jej z badaniami takich materiałów.

W ramach kolejnego, transgranicznego projektu, we współpracy Politechniki Opolskiej z Uniwersytetem Technicznym w Ostrawie, dr Bański badał kolejne grupy materiałów wytworzonych przez Explomet metodą „wybuchową” - tytan i stal austenityczną. 

Wykorzystuje je na przykład czeska firma, która buduje z nich wysoko zaawansowaną technicznie aparaturę chemiczną. Piąty taki projekt realizowany jest właśnie w ZAK w Kędzierzynie-Koźlu. Poprzednie instalacje powstały we Francji, na Węgrzech i w Chinach.

Dr Mariusz Prażmowski: - Mamy tę wyjątkową świadomość, że wszystko, co badamy, ma sens. Wyniki naszych dociekań będą w znaczącej mierze wykorzystane w przemyśle.

Dr Robert Bański śmieje się: - Nasze opracowania nie zalegną na półkach, żeby pokrył je kurz historii.

Obaj opolscy naukowcy w ubiegłym roku odbyli w Explomecie staż finansowany z projektu Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości Politechniki Opolskiej.

- Nie spodziewaliśmy, jak wiele rodzajów materiałów platerowanych już współcześnie wykonywanych jest w tej firmie i o jak wielu zastosowaniach - mówi dr Bański.

- Na mnie wrażenie zrobiły prace strzałowe na poligonie, podczas których dochodzi do łączenia materiałów - mówi Mariusz Prażmowski. - Nie zdawałem sobie sprawy, jak skomplikowanym technicznie i logistycznie zadaniem jest ich przygotowanie i przeprowadzenie.

Pod lupą

Explomet współpracuje też z innymi uczelniami technicznymi na terenie kraju. Jednak Politechnika Opolska jest na pierwszej linii tej współpracy.

Daje to naszym naukowcom szanse na realizowanie części badań we współpracy z bogatszymi i lepiej wyposażonymi ośrodkami naukowymi. Stwarza perspektywy rozwoju kadr uczelni.

Zespół badawczy zaplanowany do wykonania „cyrkonowego projektu” to także szef katedry, prof. Henryk Paul - zdecydowany orędownik współpracy z przemysłem, oraz dr Robert Bański i dr Anna Pocica. Decyzje, czy Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczy pieniądze na realizację tego projektu, zapadną do końca czerwca.