Opolskie Obserwatorium Terytorialne - od baz danych do rozwoju regionu

Od blisko dwóch lat prowadzone są działania upowszechniające wyniki badań i analiz realizowanych w ramach działalności Opolskiego Obserwatorium Terytorialnego (OOT). Było to możliwe m.in. dzięki realizacji w naszym regionie – podobnie jak w innych województwach – projektu finansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego. W ramach projektu odbyły się liczne spotkania i konferencje. Przeprowadzono analizy, ekspertyzy oraz badania ewaluacyjne. Wszystkie te działania związane były ze sferą monitorowania sytuacji społeczno-gospodarczej, badań i płynących z nich rekomendacji, planowania przestrzennego i wielu innych dziedzin, które na co dzień stanowią podstawę do podejmowania decyzji związanych z rozwojem regionu. Dzięki pozyskanym danym statystycznym, a także zrealizowanym badaniom, analizom i ekspertyzom uzyskaliśmy informacje, które pozwolą na efektywniejsze i skuteczniejsze planowanie i realizację działań prorozwojowych – nie tylko finansowanych ze środków unijnych, ale również realizowanych w ramach programów i inicjatyw regionalnych oraz krajowych. Przypomnijmy zatem w jakim celu powstało OOT.

Co to jest OOT ?
Opolskie Obserwatorium Terytorialne to zespół tworzący zaplecze badawczo-analityczne, dostarczający informacji na potrzeby kształtowania polityki rozwoju w województwie. W Obserwatorium monitorowane są efekty realizacji strategii rozwoju województwa oraz polityk i programów publicznych. Ponadto prowadzone są badania i analizy, zbierane są wyniki prac badawczo-analitycznych prowadzonych przez podmioty zewnętrzne oraz prowadzone są działania związane ze zbieraniem i udostępnianiem zasobów wiedzy o regionie. Prace OOT bazują na statystyce publicznej, w tym zasobach Urzędów Statystycznych, zasobach Eurostatu, danych OECD, i innych instytucji, a także prowadzonych przez różne ośrodki badań własnych.

Główne zadania OOT

Opolskie Obserwatorium Terytorialne działa w ramach struktury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego w Departamencie Polityki Regionalnej i Przestrzennej.

Opolski system monitorowania i ewaluacji tworzą umiejscowione w departamencie cztery, współpracujące ze sobą referaty odpowiedzialne za poszczególne zadania realizowane w ramach działalności OOT: Referat Badań i Ewaluacji (odpowiedzialny m.in. za monitoring i ewaluację); Referat Planowania Strategicznego (odpowiedzialny m.in. za działania dotyczące programowania regionalnego); Referat Zagospodarowania Przestrzennego Województwa oraz Referat Geodezji i Kartografii (odpowiedzialne m.in. za informację przestrzenną).

W ramach Obserwatorium prowadzone są także badania i analizy aktulnej sytuacji, trendów rozwojowych i progrnozowania zmian społeczno-gospodarczych zachodzących w województwie opolskim. Zrealizowane zostały m.in.:

• - Analiza strategii lokalnych funkcjonujących w województwie opolskim oraz ocena postępów w realizacji Strategii Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 roku;
• - Ekspertyza z zakresu monitoringu i ewaluacji Strategii Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 roku;
• - Rewitalizacja obszarów miejskich oraz zagospodarowanie terenów zdegradowanych w województwie opolskim;
• - Dojazdy do pracy w województwie opolskim.

Obserwatorium pełni pośrednio funkcję platformy dla wymiany informacji i doświadczeń, a także umożliwia prowadzenie wspólnej dyskusji o kierunkach rozwoju województwa. Działalność OOT wspomagana jest i realizowana we współpracy z szerokim gronem i przedstawicielami wielu instytucji regionalnych i krajowych. Naturalnymi partnerami OOT są:

Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy realizujące i inicjujące procesy badawcze dotyczące rynku pracy w ramach Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Opolu.

Opolskie Centrum Rozwoju Gospodarki odpowiedzialne m.in. za planowanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Opolskiego do roku 2020.

Obserwatorium Integracji Społecznej funkcjonujące w strukturze Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Opolu, które bada, monitoruje oraz analizuje problemy społeczne.

Opolski Ośrodek Badań Regionalnych, którego zadaniem jest promocja, rozpowszechnianie i popularyzacja informacji oraz wiedzy statystycznej w regionie ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb administracji samorządowej i rządowej oraz ośrodków naukowych (Urząd Statystyczny w Opolu).

Grupa Sterująca Ewaluacją i Monitoringiem, której rolą (głównie za pośrednictwem Zespołów Zadaniowych) jest w szczególności identyfikacja tematów ewaluacji, badań i analiz oraz formułowanie ich zakresu; ocena ich produktów oraz konsultacja i operacjonalizacja wniosków i rekomendacji z nich wynikających.

Opolskie Regionalne Forum Terytorialne, którego zadaniem jest m.in. formułowanie rekomendacji i sugestii w zakresie szeroko rozumianej polityki rozwoju prowadzonej przez stronę rządową oraz władze regionalne.

Wymienione instytucje i grupy stanowią ważny element sieci współpracy OOT na poziomie regionalnym.

OOT stanowi element krajowego systemu obserwatoriów terytorialnych. Na poziomie krajowym Opolskie Obserwatorium ściśle współpracuje z innymi Regionalnymi Obserwatoriami Terytorialnymi (ROT), których działalność koordynuje Krajowe Obserwatorium Terytorialne (KOT) umiejscowione w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju.

Ważny jest jeszcze jeden aspekt działalności Obserwatorium. Dostęp do zgromadzonych danych przestrzennych umożliwiający sprawne wyszukiwanie i przetwarzanie potrzebnych informacji, jest niezwykle ważny przy planowaniu i programowaniu działań regionalnych. Stąd też, w celu udostępnienia kompleksowej informacji przestrzennej dotyczącej regionu, w ramach Obserwatorium działa geoportal. Dostępne na portalu informacje wykorzystywane są w wielu dziedzinach życia społeczno-gospodarczego - www.mapy.opolskie.pl.

Plany na przyszły rok
Przed OOT bardzo pracowity okres. Wspólnie z Krajowym Obserwatorium Terytorialnym (KOT) opolski ośrodek weźmie udział w badaniach ponadregionalnych dotyczących polityk publicznych. Ponadto, jak to ma miejsce co roku, przygotowany zostanie raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym stanowiący wkład do materiału ogólnopolskiego. Wkrótce, rozpocznie się aktualizacja najważniejszego dokumentu strategicznego tj. Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego. I tu również wymagana będzie ścisła współpraca pomiędzy regionalnymi a krajowym obserwatorium terytorialnym.

Opolskie Obserwatorium Terytorialne ma już za sobą kilkuletni staż i pewne jest, że będzie w coraz większym stopniu wykorzystywane do wymiany informacji społeczno-gospodarczej dotyczącej realizacji polityk rozwoju przez władze regionalne i przez decydentów krajowych.

Artykuł współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz środków budżetu województwa opolskiego