Ratusz w 1910 roku

Urszula Zajączkowska
W 1910 roku opolski ratusz otaczały kamieniczki.
W 1910 roku opolski ratusz otaczały kamieniczki.
Kartka pocztowa z 1910 roku przedstawia widok ratusza od strony ulicy Zamkowej. Ratusz ukazany jest na tej widokówce w otoczeniu przyrynkowych kamienic. Opolski magistrat w takiej "szacie" istniał do roku 1933.

Kamienice przyrynkowe otaczały ratusz od strony zachodniej już w 1532 roku. Urbarz wymienia ich trzynaście. Domy kramarskie, jak je wtedy nazywano, w przyziemiu mieściły warsztaty rzemieślnicze lub pomieszczenia sklepowe. W trzynastym kramie znajdowała się apteka. Domy otoczyły także pierzeję południową. Częste pożary niszczyły zabudowę rynku. Pożar z 1739 roku strawił większość domów do tego stopnia, że trzeba było na nowo wytyczać granice posesji. Większość domów posiadała fasady z XVIII wieku. Dotyczyło to również kamienic przyległych do ratusza.

W XX wieku kamienice śródrynkowe przeznaczono do rozbiórki w związku z decyzją o remoncie i modernizacji ratusza, która nastąpiła w 1atach 1933-36. Prace wyburzeniowe rozpoczęto od zachodniej strony magistratu. Kolejny etap objął stronę południową. W wyniku wyburzenia przylegających do ratusza domów odsłonięta została ratuszowa wieża. Osłabione mury wieży pozbawione wsparcia zaczęły pękać, 13 lipca 1934 roku pojawiły się nowe rysy. W efekcie 15 lipca 1934 roku o godzinie 21.30 wieża runęła w południowo-zachodni narożnik rynku. Wieża wybudowana w 1864 roku przestała istnieć. Na szczęście obyło się bez ofiar.
Podczas katastrofy budowlanej zniszczeniu uległa najstarsza część ratusza opolskiego. Bezpowrotnie zniszczona została piętnastowieczna sala książęca, w której odbywały się dawniej uroczyste posiedzenia. Z rumowiska wydobyto jeden z czterech zworników zdobiących sklepienie sali, z herbem księstwa opolsko-raciborskiego. Ocalały też dzwony ratuszowe. Stary dzwon zegarowy z roku 1566 oraz ocalały zwornik przekazano do muzeum. Z gruzów wydobyto też metalową gałkę wieńczącą hełm ratuszowej wieży. Część wydobytych dokumentów, które zostały do niej włożone w 1864 roku, oddano do archiwum, pozostałe dokumenty wraz z nowymi "dodatkami" prawdopodobnie ponownie umieszczono na wieży.
Wieżę postanowiono odbudować według projektu Albrechta z 1863 roku. Wprowadzono jedynie niewielkie zmiany. Do wieży dobudowano nowe skrzydło południowe z arkadami w przyziemiu. Skrzydło północne zostało wewnątrz całkowicie przebudowane.

Ratusz w czasie działań wojennych w 1945 roku nie uległ zniszczeniu. Nadal jest siedzibą władz miasta.
Na pocztówce z lewej strony widoczna jest narożna kamienica zachodniej pierzei rynku. Do roku 1532 stanowiła własność opolskich Piastów, stąd też nazywana jest po dzień dzisiejszy "kamienicą książęcą". Wielokrotnie trawiły ją pożary, które doszczętnie zniszczyły jej wygląd z czasów piastowskich. Całkowicie spalona w roku 1618, zbudowana została od nowa. Ma charakterystyczny dla opolskiego budownictwa narożny wykusz. Renesansowy dom przekształcony został w czasach baroku i klasycyzmu. Od roku 1742 był własnością barona Fragsteina, około 1764 roku właścicielem został hrabia Larisch.
W 1824 roku Heinrich Grabowsky otworzył w przyziemiu kamienicy aptekę "Pod Lwem". Apteka istniała w tym miejscu do lat pięćdziesiątych XX wieku. Później pomieszczenie po aptece uległo przeróbce. Wnętrze poszerzono, zlikwidowano dawną witrynę i schodki. O aptece przypomina obecnie jedynie rzeźba lwa z około 1824 roku umieszczona w niszy nad istniejącym tu kiedyś wejściem do sklepu.
Wejście do kamienicy znajdowało się do roku 1927 od strony rynku. Później osiemnastowieczny portal z fasady wschodniej przeniesiono na fasadę południową, od strony ul. Zamkowej.

Z prawej strony pocztówki widoczna jest narożna kamienica pierzei południowej. Dom nr 32 współczesny jest kamienicy nr 1. To jedne z najstarszych domów w Opolu. Do roku 1513 stanowił własność Stefana Żyrowskiego, następnie należał do Zygmunta Stosza. W XVIII wieku był własnością hrabiego Gaschiny. Kamienica posiada także narożny wykusz. Szczyt kamienicy wykonany został w roku 1892. W latach trzydziestych XX wieku parter domu przerobiono na kawiarnię.
Kamienice rynkowe uległy w większości wypaleniu w 1945 roku. Z kamienicy nr 32 zachowała się jedynie ściana północna, ściana zachodnia uległa zawaleniu. Dom został odbudowany w 1952 roku.
W kamienicy książęcej mieści się obecnie biblioteka muzyczna i Oficyna Piastowska. W kamienicy nr 32 funkcjonuje restauracja i kawiarnia "Melba".

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nto.pl Nowa Trybuna Opolska