Ks. Jan Dzierżon odkrył dzieworództwo pszczół

Gdyby stworzyć ranking, która z historycznych postaci w dziejach Kluczborka jest najbardziej znacząca, ks. Jan Dzierżon znalazłby się na czele.

Tego urodzonego w Łowkowicach duchownego zna każdy pszczelarz na świecie. To ks. Jan Dzierżon odkrył, jak rozmnażają się pszczoły. Przeniósł pożyteczne owady do uli, w których są hodowane do dzisiaj.

Bohaterzy komiksu Artura Klosego Bobby i Molly opowiadają o księdzu Dzierżonie:że jest światowej sławy pszczelarzem, że urodził się w 1811 roku w Łowkowicach, że jako ksiądz intensywnie badał życie pszczół, a jego odkrycia zrewolucjonizowały hodowlę tych owadów. Wkrótkim komiksie nie było miejsca na to, żeby napisać o tym, że odkrycia przyniosły księdzu Dzierżonowi nie tylko splendory, ale także poważne kłopoty.

Wszystko przez najważniejsze odkrycie kapłana:dzieworództwo pszczół (czyli partenogenezę). Otóż w 1845 roku ks. Jan Dzierżon ogłosił teorię, że u pszczół nie musi dojść do połączenia komórek męskich i żeńskich. Królowa matka składa wprawdzie jajeczka zapłodnione, z których rosną pszczoły, ale składa także jajeczka niezapłodnione, z których wyrastają trutnie.

Ksiądz Dzierżon wpadł na tę teorię, obserwując hodowane przez siebie pszczoły w Karłowicach, gdzie przez 33 lata był proboszczem i gdzie miał kilkaset uli . Otóż pewnej wiosny kapłan - pszczelarz zauważył, że królowa jednego z uli uszkodziła skrzydła i nie mogła w związku z tym polecieć na lot godowy. Mimo to składała jajeczka.

Dla Kościoła teoria dzieworództwa była jednak obrazoburcza. Teorię uznano za błędną i potępiono ją (potwierdzono ją oficjalnie dopiero w 1906 roku).

Na dodatek Jan Dzierżon był kapłanem wyjątkowo niepokornym. Kiedy Sobór Watykański I ogłosił dogmat o nieomylności papieża, duchowny z Łowkowic głośno zaprotestował.

"Nie ma chyba większego grzechu, jak przypisywać boskie właściwości komuś, kto jest zwykłym śmiertelnikiem" - napisał w liście do biskupa. Na dodatek opublikował list otwarty na łamach "Schlesische Zeitung". Nad kapłanem z Łowkowic zebrały się ciemne chmury.

Już w 1968 roku został zmuszony do ustąpienia z funkcji proboszcza Karłowic (miał wtedy 57 lat). W 1870 roku ogłoszono dogmat o nieomylności papieża, przeciwko któremu ksiądz Dzierżon gorąco zaprotestował. Za protesty został surowo ukarany. 30 października 1873 roku wieloletni proboszcz Karłowic został obłożony ekskomuniką. Nowy proboszcz kazał kościelnemu podczas mszy świętej wyprowadzić księdza Dzierżona z kościoła.

Jan Dzierżon w 1884 roku wrócił do rodzinnego domu w Łowkowicach, gdzie pozostał już do końca życia. Dożył sędziwego wieku, umarł w 1906 roku w wieku 96 lat. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Łowkowicach.

Oprócz upokorzeń ksiądz Dzierżon dostąpił także wielu zaszczytów, został doktorem honoris causa Uniwersytetu w Monachium.

W 1946 roku dawne niemieckie miasto Rychbach na Dolnym Śląsku otrzymało nazwę Dzierżoniów. Kluczborskie muzeum, mieszczące się w zabytkowym zamku, również zostało nazwane imieniem pszczelarza z Łowkowic.