Mamo, co ty zrobiłaś? Tragedia Teresy B. z opolskiej 'Szansy'

4 maja, opolski Ośrodek Readaptacji Społecznej "Szansa". 43-letnia Teresa B. krąży przez kilka godzin wokół budynku. - Mijałam się z nią około południa - wspomina Janina S. - Powiedziałam jej cześć, ale ona tylko na mnie popatrzyła, nie odezwała się ani słowem. Dobrze się znałyśmy, nasze dzieci często się razem bawiły. Już od dwóch miesięcy wszyscy mówili, że z Teresą coś jest nie tak. Irena K. spotkała Teresę B. godzinę później: - Chodziła tam i z powrotem koło kontenerów na śmieci. Nie odkłoniła się na moje powitanie. Nie zastanawiałam się nad tym, spieszyłam się do pracy.

Teresa B. mieszkała w "Szansie" od ponad trzech lat, najpierw z czwórką dzieci: 5-letnim Mateuszem, 9-letnią Gabrysią, 19-letnim Rafałem i 23-letnią Agnieszką. Półtora miesiąca temu starsza córka wyjechała do pracy do Holandii. Teresa B. znalazła schronienie w ośrodku po tym, jak uciekła od konkubenta, z którym mieszkała w domku w Kolonii Gosławickiej, naprzeciwko "Baru Leśnego". - Opowiadała mi, że konkubent ją strasznie bił, a dzieci przypalał papierosami - wspomina Janina S. - Teresa, już w ośrodku, poznała innego mężczyznę. Ale to był również fatalny wybór, więc go pogoniła. Ostatnio żyła tylko dla dzieci. One nigdy nie chodziły brudne ani głodne. Dbała o nie bardzo.

O rodzinie B. z czasów, gdy mieszkała w Kolonii Gosławickiej, może więcej opowiedzieć starsza kobieta. - To było przeszło trzy lata temu - wspomina. - Gabrysia przychodziła bawić się do mojej wnuczki, przesiadywała u syna i synowej nieraz do późnego wieczora, jadała u nich i nieraz trzeba było jej przypominać, że powinna już wrócić do domu. Pewnego razu zauważyliśmy u Gabrysi podejrzane ślady na ręce. Jak po przypalaniu papierosem. Zgłosiliśmy to na policję. Ojciec dziewczynki domyślił się jednak, z czyjego powodu ma kłopoty. Groził nam, dlatego nie chcieliśmy mieć z tą sprawą więcej do czynienia. Potem rodzina B. gdzieś zniknęła. Zobaczyliśmy ponownie mamę Gabrysi na zdjęciu w internecie, jak ją policjanci prowadzili do radiowozu.

Zawsze kupowała cukierki
Teresa B. po zamieszkaniu w "Szansie" sprzątała w blokach na pobliskim osiedlu. Robiła zakupy w sklepie spożywczym "Fajny", niedaleko ośrodka. - Kiedyś często do nas wpadała - mówi pani Lucyna, ekspedientka. - Bywały dni, że przychodziła elegancko ubrana, umalowana, uśmiechnięta. Ale od półtora miesiąca przestała się pokazywać. Może ze dwa tygodnie temu z dzieciakami z "Szansy" przybiegła jej córeczka Gabrysia po lody. Jak sobie o tym przypomnę, to aż mnie w gardle ściska.

- Pamiętam, że mama Gabrysi zawsze kupowała 15-20 dekagramów maczków, jogurty i wędliny. Nigdy o maczkach nie zapominała, widocznie dzieci bardzo je lubiły - dopowiada pani Dorota, druga ekspedientka. - Nigdy nie pojmę, dlaczego ta kobieta to zrobiła. Dla mnie dzieci to świętość. Teresa B. kupowała czasem "na zeszyt" . Obiecywała, że najpóźniej za tydzień odda pieniądze. Wcześniej zawsze dotrzymywała słowa. Ale ostatniego długu już nie zdążyła zwrócić. - Nieważne, ile to było, to już nie ma żadnego znaczenia - dodaje ze łzami w oczach pani Lucyna.

Małe ciałko w białym worku
Teresa B. podała Gabrysi i Mateuszowi dwa rodzaje leków: silnie działający preparat uspokajająco-nasenny i lek antydepresyjny. Dzieci straciły po nich przytomność. Pogotowie wezwał Rafał. Gdy wrócił we wtorek wieczorem do mieszkania, zastał drzwi zamknięte. To go od razu zaniepokoiło. - Rafał dobrze wiedział, że mama wieczorami nigdzie nie wychodzi, dlatego, nie wahając się, wyważył drzwi, to on wezwał pogotowie - relacjonuje sasiadka z trzeciego piętra. - Wszyscy mówią, że Teresa też chciała się otruć. Ale albo połknęła za mało tabletek, albo dla niej pogotowie przyjechało za wcześnie. W szpitalu zrobiono jej płukanie żołądka.

Teresa B. została aresztowana na 3 miesiące. Przebywa na obserwacji psychiatrycznej.
(fot. www.24opole.pl)

- Byłam jeszcze w pracy, gdy ta straszna rzecz się stała - mówi Irena. - Widziałam potem przez okno, jak po północy wynieśli na noszach małe ciałko w białym worku.

To była miła, grzeczna dziewczynka
Dziewczynka chodziła do 2. klasy szkoły podstawowej nr 15, naprzeciwko "Szansy". Przez cały tydzień poprzedzający tragiczne zdarzenie była nieobecna. - Nasza pani pedagog kontaktowała się z jej matką, dopytywała się, co się dzieje - mówi Alicja Trojak, dyrektorka szkoły. - Pani Teresa odpowiedziała, że córka jest przeziębiona. Była miłą, grzeczną dziewczynką. Nie sprawiała problemów wychowawczych. Ale niesystematycznie chodziła do szkoły.
- Bardzo nas to martwiło - podkreśla Alicja Trojak.

- Obserwowaliśmy ją przez całą pierwszą klasę, aż w końcu zdecydowaliśmy się wystąpić do sądu rodzinnego. W wakacje zapadła decyzja o przyznaniu rodzinie kuratora. Nie chcieliśmy dokuczyć ani urazić tej pani. Ani tym bardziej doprowadzić do odebrania jej dzieci. Chcieliśmy ją w ten sposób wesprzeć, bo nie radziła sobie wychowawczo. Dziewczynka dostawała w szkole śniadania finansowane przez tę placówkę oraz obiady opłacane przez MOPR.

Była zapisana do świetlicy terapeutycznej, tu odrabiała lekcje. - Mama Gabrysi też przychodziła do tej świetlicy i towarzyszyła jej przy odrabianiu lekcji - mówi Alicja Trojak. - Od pewnego czasu pojawiała się jednak coraz rzadziej, a po 22 kwietnia kontakt z nią się urwał. Niczego niepokojącego nie zauważyliśmy. Niczego ani mama, ani córka nam nie sygnalizowały. Śmierć Gabrysi to był dla nas szok.

Bała sie utraty dzieci
Jest sobota po południu, od tragedii upłynęły cztery dni. Na teren "Szansy" nadal nie można wejść. - Proszę opuścić budynek, dyrektor MOPR-u, któremu podlega "Szansa", zabronił wizyt dziennikarzom - oznajmia portierka. - Jednak ludzie chcą rozmawiać, wyrzucić z siebie, co im leży na sercu. Wychodzą z budynku. Proponują spotkanie w ustronnym miejscu. Czego się boją? - Represji ze strony personelu - stwierdza Ilona C. - Przecież Teresa była normalną kobietą, tylko "Szansa" ją zniszczyła. Zwłaszcza uwzięła się na nią jedna z pracownic socjalnych. Poszło o wywiad, którego ze trzy miesiące temu Teresa udzieliła w telewizji regionalnej. Ujawniła w nim prawdę o tym, co się dzieje w ośrodku.

Miała twarz zakrytą, zmieniony głos, ale i tak została rozpoznana. Personel się potem na niej mścił. Teresa B. do kamery powiedziała, że w "Szansie" ludzie są pozostawieni sami sobie, szerzy się pijaństwo, są nieustanne rozróby, lecą wyzwiska. Osoby spokojne, które znalazły się na życiowym zakręcie i liczyły tu na azyl, są terroryzowane przez pijaków i mieszkańców chorych psychicznie. - Bo to prawda - przytakuje Irena K. - Na parterze siedzi portier, ale okoliczni pijaczkowie i tak dostają się do koleżków przez okna, wnoszą alkohol. Pojawiają się narkotyki. Ja tutaj znowu, po długiej przerwie, zaczęłam palić papierosy. Zgłaszałam kierownictwu "Szansy", że czuję się zagrożona. Lokator z naszego piętra, jak sobie popije i wpadnie w szał, to się odgraża, że nas wszystkich pozabija. W odpowiedzi usłyszałam jedynie: "Proszę się uzbroić w cierpliwość". Na tym się skończyło. A mamy wspólne kuchnie i toalety.

Trudno ciągle się przemykać. Teresa B. bardzo się bała, że odbiorą jej Gabrysię i Mateusza. Wszyscy mieszkańcy "Szansy", którzy zgodzili się o rodzinie B. porozmawiać, są tego pewni. - To od personelu ośrodka pochodziły takie pogróżki - twierdzą. - A dla Teresy to był wyrok. Przecież ona chodziła po piętrach i mówiła, że prędzej zabije siebie i dzieci, niż je odda komuś obcemu. Nie trzeba być psychologiem, by wiedzieć, co takie słowa mogą oznaczać.
Teresa B. po wywiadzie w telewizji powiedziała, że nie walczy o siebie, tylko żeby wszystkim było w "Szansie" lepiej. - Dlatego śmierć Gabrysi i Mateusza nie może pójść na marne - uważają mieszkańcy ośrodka. Gabrysia mimo reanimacji zmarła w domu. Mateusz przez półtorej doby leżał na OIOM-ie w WCM. Zmarł 6 maja o 3.40 nad ranem. Teresę B. policja zawiozła do szpitala neuropsychiatrycznego. Drzwi pokoju nr 316, w którym mieszkała z rodziną, został zaplombowane. Rafał, według zapewnień dyrektora MOPR-u, znalazł się w bezpiecznym miejscu. Mieszkańcy ośrodka twierdzą, że przebywa w "Szansie". Jest ukrywany przed mediami. Z Holandii wróciła też Agnieszka. Korzysta z pomocy psychologa.

- Rafał starał się zawsze zastąpić rodzeństwu ojca - podkreśla Janina S. - Był wobec Gabrysi i Mateuszka opiekuńczy, nie pozwolił im zrobić krzywdy. On pokładał jeszcze całą nadzieję w tym, że braciszek przeżyje. Teraz grozi, że popełni samobójstwo. Czy ktoś temu tym razem zapobiegnie? Osobą, która nie zamierza bronić Teresy B., jest młoda brunetka. Akurat wraca z dwójką dzieci z miasta, gdy zagaduję ją obok "Szansy". - Po tym, co Teresa zrobiła, nie będę w ogóle o niej rozmawiać - zaznacza. - Ona dla mnie nie istnieje, choć jest matką chrzestną mojej dwuletniej Magdy. Ja też miałam kłopoty, ale nie zrobiłabym tego, co ona. Jak ją poznałam, to była porządna kobieta.

Psycholodzy za ścianą
Budynek "Szansy" od dawna wymaga remontu. Z opisu mieszkańców wynika, że w środku jest podobnie. W "Szansie" jest zatrudnionych dwóch pracowników socjalnych, w tym jeden na pół etatu. Tuż za ścianą mieści się Ośrodek Interwencji Kryzysowej, pełniący całodobowy dyżur, i Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. W obu pracuje około 40 specjalistów, m.in. psycholodzy i pedagodzy. Większość mieszkańców ośrodka readaptacji, zanim trafiła do "Szansy", korzystała wcześniej z ich pomocy.

- Do naszych obowiązków już nie należy odwiedzanie mieszkańców "Szansy" - wyjaśnia jedna z pracownic Ośrodka Interwencji Kryzysowej, zastrzegająca sobie anonimowość. - Udzielamy pomocy osobom, które znalazły się w trudnej czy dramatycznej sytuacji, przychodzącym z zewnątrz. Najczęściej są to matki z dziećmi. Te osoby mogą np. zostać w naszym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie przez pół roku. Potem albo trafiają do "Szansy", albo udaje im się inaczej ułożyć życie. Bedąc w "Szansie", mogą nadal zgłaszać się do nas z każdym problemem.- Mają przecież blisko. Ale nie przychodzą. Psycholodzy zjawili się u nas dopiero, jak doszło do tragedii - denerwuje się Henryka P. - Za późno. Nie każdy ma śmiałość, żeby do nich chodzić i prosić o pomoc.

Edyta Solarska-Halaba, kierowniczka Ośrodka Readaptacji Społecznej "Szansa", odmawia rozmowy o Teresie B. i jej dzieciach. Nie zamierza dyskutować na temat zarzutów stawianych personelowi. - Ustaliliśmy, że wypowiada się tylko dyrektor MOPR-u - kwituje krótko. - Wśród mieszkańców ośrodka wykreowały się gwiazdy, które mają różne rzeczy na sumieniu i to one są najbardziej chętne do mówienia złych rzeczy o ośrodku. Trzeba pamiętać, że trafiają do nas ludzie z ogromnymi społecznymi deficytami. Jeśli chodzi o panią Teresę i jej dzieci, to akurat tę rodzinę otoczyliśmy wyjątkową opieką.

Kierownictwo "Szansy" zapewniło Teresie B. pomoc psychiatry. A ten przepisał jej leki psychotropowe. Tabletki nie pomogły jednak kobiecie wyjść z impasu. Zdzisław Markiewicz, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Opolu, któremu "Szansa" i przyległe do niej placówki podlegają, nie pozwoli powiedzieć na personel złego słowa. - Pani Teresa miała zapewnioną wszelką pomoc, a niektórzy mieszkańcy ośrodka zmyślają. Gdyby ci ludzie poprawnie funkcjonowali, toby się w tym miejscu nie znaleźli. Wcześniej Teresa B. była dla innych kobiet liderką. Zwierzały się jej. Widocznie koleżanki naplotły jej jakichś bzdur. A Teresa B. w nie uwierzyła. Nikt nie zamierzał jej odbierać dzieci. To jakiś wymysł. W "Szansie" mieszka około 120 osób. Nie ma takiej możliwości, by z każdą codziennie porozmawiać.
- Myśmy dyrektora pierwszy raz na oczy widziały po tej tragedii. Co on może o nas wiedzieć? - oburzają się mieszkanki "Szansy". Teresa B. została aresztowana na trzy miesiące. Przebywa na obserwacji psychiatrycznej. Grozi jej nawet dożywocie.