Domek Lodowy i synagoga w 1914 roku

Urszula Zajączkowska
Niegdysiejsza wizytówka ulicy Barlickiego.
Niegdysiejsza wizytówka ulicy Barlickiego.
Pocztówka przedstawia fragment wyspy Pasieki, która od 1893 roku jest ulubionym miejscem spacerowym opolan.

W roku tym park zamkowy został udostępniony mieszkańcom Opola, a wyspa w roku 1891włączona została oficjalnie w obszar miasta.
Pasieka dopiero w drugiej połowie XIX wieku stała się terenem, na który powoli wkraczało budownictwo. Od czasów pierwszej lokacji miasta, która miała miejsce między 1211 a 1217 rokiem, teren wyspy, poza jej cyplem Ostrówkiem, nie należał do miasta. Była to własność opolskich książąt, a następnie własność kolejnych sukcesorów księstwa opolskiego.
W roku 1858 powołany w Opolu Komitet Upiększania Miasta przystąpił do zagospodarowywania wyspy. Wytyczone zostały ulice oraz działki pod zabudowę. Teren wokół zamku przeznaczono na założenie parku zamkowego. Wcześniej rozebrane zostały zamkowe mury i fortyfikacje. W roku 1855 zamkowa fosa już nie istniała, została zasypana. Z części fosy postanowiono utworzyć staw.

Staw otrzymał nazwę "zamkowy" chyba tylko dlatego, że był położony w pobliżu zamku. Natomiast nigdy nie był akwenem służebnym, jak sugeruje nazwa, i książę pan karpi w nim nie hodował. W tamtych odległych czasach po prostu go nie było.
Staw zamkowy stał się częścią parku zamkowego i miejscem, gdzie latem można było popływać na łódce. Zimą staw zmieniał się w ślizgawkę miejską. W 1908 roku założone w Opolu Towarzystwo Łyżwiarskie (Eislaufverein) z inicjatywy opolskiego fotografa Maxa Glauera postanowiło wybudować nad stawem domek. Siedziba towarzystwa postawiona została w 1909 roku przy pomocy społeczności opolskiej, która ofiarowała na ten cel 4100 marek. Drewniany domek nazwano "Domkiem Lodowym". Oprócz siedziby towarzystwa w domku otwarta została kawiarnia. Przed domkiem zbudowano przystań dla łódek. Domek wyglądał wtedy inaczej niż obecnie. U góry miał balkon, a w przyziemiu od strony stawu podcienie, które służyło w lecie za letnią kawiarenkę.

W latach trzydziestych XX wieku staw był już dobrze przygotowanym lodowiskiem, dysponującym sztucznym oświetleniem, szatnią, urządzeniem do nawadniania tafli. W 1933 roku odbyły się tu mistrzostwa Niemiec w jeździe figurowej na lodzie.
Po wojnie staw był już tylko zwykłą ślizgawką, do czasu kiedy w 1966 roku oddano przy końcu ul. Barlickiego sztuczne lodowisko Toropol. Staw natomiast przerobiono na fontannę o największej powierzchni w mieście. Brzegi stawu zostały ocembrowane, a w betonowej obręczy umieszczone zostało oświetlenie. Na stawie utworzono niewielką wysepkę oraz zamontowano fontanny.
Domek Lodowy po wojnie stał się własnością PTTK. Przez lata służył jako schronisko młodzieżowe. Później mieściła się tu kawiarnia "Piastowska". W 1997 roku domek został zatopiony przez powódź. Po kapitalnym remoncie, oprócz siedziby PTTK, w domku otwarty został lokal gastronomiczny.
Po lewej stronie kartki widoczna jest imponujących rozmiarów żydowska świątynia, zbudowana w 1897 roku przy zbiegu ulicy Lipowej (Lindenstrasse) z ulicą Portową (Hafenstrasse), czyli przy obecnej ulicy Barlickiego i ul. Piastowskiej. Synagogę w orientalnym stylu zaprojektował architekt Felix Henry. Uroczystego poświęcenia nowej świątyni przy ul. Portowej 16 dokonano 22 czerwca 1897 roku. Dzień wcześniej odprawiono pożegnalne nabożeństwo w starej bożnicy przy ul. Szpitalnej, podczas którego wyniesiono z niej Torę, liturgiczne naczynia oraz sprzęt i przewieziono do nowej synagogi.

Stara synagoga została sprzedana już w marcu 1897 roku. Oficjalnego zakupu dokonała Emilia Rögner z Görlitz. Od niej obiekt nabył Gustaw Raabe, który przeznaczył ją na drukarnię i zakład litograficzny. Dawna bożnica została przebudowana. Piętro zajęły introligatornia, zecernia i magazyn. Na parterze ustawione zostały maszyny drukarskie. Zakład litograficzny i drukarnia Erdmann Raabe pracowała w tym miejscu do 1945 roku.
Przy nowej synagodze zbudowany został pomocniczy domek, w którym mieszkał w 1912 roku Dawid Gellert, sługa synagogalny, oraz Josef Przybylla, szewc. Rabin dr Felix Goldmann mieszkał przy Stockstrasse 4, czyli przy obecnej ul. Minorytów.
Synagogę opolską można zobaczyć już tylko na dawnych pocztówkach i starych fotografiach. Istniała zaledwie 41 lat. W czasach nasilającego się w Niemczech nazizmu została zniszczona podczas "nocy kryształowej" 9 listopada 1938 roku. W 1999 roku przy ul. Barlickiego został odsłonięty kamień z tablicą upamiętniającą to wydarzenie.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nto.pl Nowa Trybuna Opolska